ΕΝΔΟΞΟΤΑΤΟΙ

Δημήτρης Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Πρωινός Λόγος, Τρίκαλα. 21 Απριλίου 2022

Ένδοξοι ονομάζονται στην ιστορία όσοι πέτυχαν τους μαζικότερους φόνους ανωνύμων και βγήκαν νικητές. Μερικά παραδείγματα. Ο Αγαμέμνονας έκαψε την πολιτισμένη Τροία. Ο Αλέξανδρος πυρπόλησε την πανέμορφη Περσέπολη. Στα νεότερα χρόνια ένδοξοι ήταν ο И.Сталин με τις εκατόμβες θυμάτων του και ο H.Truman που σε κλάσμα δευτερολέπτου εξόντωσε εκατοντάδες χιλιάδες αμάχων. Κορυφαίος ένδοξος θα είχε αναδειχθεί ο A.Hitler, αν είχε νικήσει αυτός στον πόλεμο, με το ολοκαύτωμα μερικών εκατομμυρίων Εβραίων, κομμουνιστών και Ρομά, όχι για κάτι που (θεώρησε ότι) έκαναν, αλλά για ό,τι ήταν. Θα δούμε την ιστορία του πιο ένδοξου από όλους.

Ο Τάνταλος, γιος της Πλουτούς, ήταν σπουδαίος βασιλιάς στη Φρυγία. Δεν ήταν δηλαδή Έλληνας, ήταν βάρβαρος· οι Έλληνες δεν διέπρατταν εγκλήματα τόσο φρικτά όσο αυτός. Ο πλούτος του τον έκανε ομοτράπεζο με τους θεούς, από τους οποίους έκλεψε νέκταρ και αμβροσία. Έφτασε να αμφισβητήσει την παντογνωσία τους και στο τραπέζι που τους κάλεσε είχε σφάξει και βράσει πελοπόσουπα το γιο του τον Πέλοπα να τους τον προσφέρει για έδεσμα. Εκείνοι όμως αντιλήφθηκαν την απάτη. Ανέστησαν τον Πέλοπα και τιμώρησαν μεταθανάτια τον Τάνταλο, αφού τον κατακεραύνωσε ο Δίας. Τον τοποθέτησαν σε μια λίμνη γεμάτη γάργαρο νερό με πάνω του ένα δέντρο γεμάτο λιμπιστούς καρπούς. Πεινούσε και διψούσε, αλλά μόλις άπλωνε το χέρι του να κόψει ένα φρούτο, το δέντρο υψωνόταν ψηλά και μόλις έσκυβε να πιει νερό, η στάθμη του έπεφτε ως τα πόδια του.

Ο Πέλοπας, απ΄τα κόκκαλα βγαλμένος και ελεύθερος (τόσο που αργότερα η φράση έγινε εθνικός ύμνος) έφυγε από τον μπαμπά του που τόσο τρυφερά τον είχε σφάξει και ήλθε σε μια χώρα που είχε ακούσει πως δίνουν επιδόματα στους μετανάστες. Ο ίδιος έκανε διάφορες μικροαπατεωνιές για να επιβιώσει. Άκουσε ότι γίνονταν αγώνες αρματοδρομίας και αποφάσισε να λάβει μέρος. Έπεισε τον Μυρτίλο, ηνίοχο του βασιλιά, να βγάλει τη σφήνα από το άρμα του αντιπάλου του με αντάλλαγμα να του δώσει το μισό βασίλειο που θα έπαιρνε αν νικούσε. Έτσι νίκησε στον αγώνα.  Πάντως δεν ήταν κορόιδο. Αντί να δώσει στο Μυρτίλο το μισό βασίλειο, τον πέταξε από ένα γκρεμό στη θάλασσα. Εκείνος πρόλαβε να καταραστεί τους απογόνους του. Τόσο σπουδαίος έγινε, που η χερσόνησος που είχε καταφύγει ονομάστηκε από το όνομά του Πελοπόννησος. Εμείς, πιστοί στις εθνικές παραδόσεις, κόψαμε τον ισθμό που συνέδεε τη χερσόνησο με τη στεριά, έτσι κάναμε την περιοχή πραγματικά νησί, περιβρεχόμενο πανταχόθεν υπό θαλάσσης. Η κατάρα όμως μας κυνηγάει. Οι σύμμαχοί μας οι Τούρκοι και από κοντά οι Αμερικανοί, αμφισβητούν αν έχουν υφαλοκρηπίδα τα νησιά. Τέλος πάντων. Τα παιδιά του Πέλοπα, ο Ατρέας και ο Θυέστης δεν τα πήγαιναν και τόσο καλά. Πηδάω κάποια επεισόδια λόγω χώρου και φθάνω στα παιδιά του Ατρέα, το Μενέλαο που έγινε βασιλιάς της Σπάρτης και τον Αγαμέμνονα, βασιλιά των Μυκηνών, στο Άργος. Κάποιοι νεότεροι ισχυρίζονται πως η Σπάρτη πήρε το όνομά της όταν ένας Άγγλος τουρίστας πηγαίνοντας σ΄ εκείνο τον τόπο μετά από ένα πάρτι, ενθυμούμενος τα ουΐσκυ, τη μουσική και τα κορίτσια της προηγούμενης βραδιάς, αναφώνησε “Nice party!”. Οι άλλοι τον άκουσαν να λέει “Να η Σπάρτη” κι έτσι πήρε το όνομα ο τόπος. Πολύ αμφιβάλλω γι΄ αυτή την ετυμολογία. Όμως, ο Μενέλαος, πιστός στις Ελληνικές παραδόσεις για τη φιλοξενία, όταν έφθασε εκεί ένας ξένος, τον φιλοξένησε. Ο ξένος, ο Πάρης, ήταν διάσημος Δον Ζουάν και η Αφροδίτη του είχε τάξει να του δώσει την ωραιότερη γυναίκα του κόσμου, όταν μερολήπτησε υπέρ της κρίνοντάς την ομορφότερη από την Αθηνά. Ο ανταγωνισμός των θεαινών συνεχίσθηκε αργότερα στην Τροία. Ο γόης λοιπόν τρελάθηκε βλέποντας την Ελένη, τη γυναίκα του Μενέλαου. Μια μέρα που έλειπε για κυνήγι ο βασιλιάς, ο Πάρης πήρε την Ελένη, μαζί και με όλα τα τζιβαερικά της, και επιστρέφει στην Τροία. Έξαλλος ο κερατάς πηγαίνει στον αδελφό του, το μεγαλύτερο βασιλιά της εποχής. Σκέψου πως για την άμυνα των Μυκηνών είχε οικοδομήσει τείχη καμωμένα από βράχους τόσο μεγάλους που χρειάστηκε να φωνάξει Κύκλωπες για να τους σηκώσουν. Ο Αγαμέμνονας λοιπόν, κινητοποίησε όλους τους Έλληνες από την Ιθάκη ως την Κρήτη για να πάνε να ξεπλύνουν την προσβολή των βαρβάρων στους Έλληνες. Πήρε πολύ στα σοβαρά την υπόθεση ο μεγάλος βασιλιάς, τόσο που, για χάρη της, δε δίστασε να θυσιάσει το κοριτσάκι του, την Ιφιγένεια. Στην Τροία τα βρήκαν σκούρα. Οι παλικαριές των σπουδαίων Ελλήνων ανδρών συνάντησαν τη φιλοπατρία των πολιτισμένων Τρώων, ιδίως του Έκτορα, που έλεγε: “Εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης“. Ό,τι δεν κατάφερε η ανδρεία το πέτυχε η μπαμπεσιά του πολύτροπου Οδυσσέα: Δούρειος ίππος. Ακολούθησε η μεγάλη σφαγή και η καταστροφή της όμορφης Τροίας. Δεν έμειναν αδιάφοροι οι θεοί. Τιμώρησαν τους δυο πιο ένδοξους νικητές, τον Αγαμέμνονα και τον Οδυσσέα. Για τον Οδυσσέα άλλη φορά. Ο Αγαμέμνονας επέστρεψε νικητής και τροπαιοφόρος φέρνοντας μαζί το λάφυρό του, την Κασσάνδρα, αδελφή του Έκτορα. Η γυναίκα του, η Κλυταιμνήστρα, μαζί με τον γκόμενό της τον Αίγισθο, υποδέχθηκαν με ανοιχτές αγκάλες και ένα στιλέτο τον Αγαμέμνονα με την παλλακίδα του. Ο Αίγισθος ήταν παιδί του θείου του τού Θυέστη που τον απέκτησε με την ανόσια αιμομιξία του με την κόρη του. Οι θεοί όμως δεν ικανοποιήθηκαν. Ο γιός του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας, ο Ορέστης, φεύγοντας με ένα πιστό δούλο, γλίτωσε από την οργή του πατριού του. Όταν, μεγάλος πια, γύρισε, τιμώρησε σφάζοντας τους φονιάδες, τη μάνα του και τον αγαπητικό της. Αυτή τη φορά οι θεοί δεν περίμεναν μεταθανάτια τιμωρία. Εγκατέστησαν μέσα του τις φρικτές Ερινύες που τον τριβέλιζαν διαρκώς για τη μητροκτονία. Ο Ορέστης δεν ήταν ένδοξος. Δεν έσφαξε μαζικά ανθρώπους. Ήταν το πρότυπο έντιμου και συνετού άρχοντα. Για να απαλλαγεί από την τιμωρία, πήγε μόνος του και έθεσε τον εαυτό του, κατήγορο και κατηγορούμενο, μπροστά στους ενόρκους του Αρείου Πάγου στην Αθήνα. Τι ήταν πιο σημαντικό; Να αποδώσει δικαιοσύνη στον πατέρα του, που του είχε δώσει την κοινωνική υπόστασή του, αφού, χάρη σ΄ αυτόν ήταν βασιλόπουλο; Ή να φεισθεί τη γυναίκα που του είχε δώσει τη νοητή υπόστασή του, τη μητέρα του; Οι δικαστές διχάστηκαν. Με τη μεροληπτική παρέμβαση της Αθηνάς (η ισοψηφία είναι υπέρ του κατηγορουμένου), ο Ορέστης αθωώθηκε. Και μαζί μ΄ αυτόν εξαντλήθηκε η μήνις των θεών εναντίον της ένδοξης γενιάς του Πέλοπα.