ΚΟΡΩΝΑ

Δημήτρης Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Κοινή Γνώμη, 29 Σεπτεμβρίου 20

Του έβαλαν μια κορώνα, τον κάνανε βασιλιά κι αυτός άρχισε να επεκτείνεται να κατακτήσει τον κόσμο. Εισβάλλει όπου δει μαζεμένο κόσμο, σε γάμους, αγκαλιές και φιλιά, σε κέντρα διασκέδασης, μπαράκια, μπητσπάρτυ. Διαιρεί, κάνει καθένα επικίνδυνο για τους άλλους, κι έτσι βασιλεύει. Tα καταφέρνει. Νοιάζεται για τους υπηκόους του. Εκτελεί τους γέρους και τους ευάλωτους που είναι τόσο δαπανηροί στην κοινωνία, χωρίς τίποτε να της προσφέρουν. Δίνει εύλογες δικαιολογίες στους εργαζομένους να μην εργάζονται, στα παιδιά να μην πηγαίνουν στο σχολείο. Όχι παίζομε. Κάποιοι φοβόμαστε μη μας πάρει καμιά αδέσποτη. Μας πυροβολεί, βλέπεις, παντοδύναμος, με ένα φτάρνισμα, με ένα βήχα, ακόμη και με έναν οργισμένο λόγο του. Κι όποιον πάρει ο χάρος. Εξάλλου, φροντίζει για όσους καταλαβαίνουν την κατάσταση κι αρχίζουν να επωφελούνται από τη βασιλεία του, τους μασκοπαραγωγούς και άλλους συναφείς. Μολονότι διαιρεί, ενώνει όλους τους ανθρώπους. «Μαζικά κινήματα μπορούν να γεννηθούν και να αναπτυχθούν χωρίς την πίστη σ΄ ένα θεό, ποτέ όμως χωρίς την πίστη σ΄ ένα θανάσιμα μισούμενο διάβολο» (Δ. Σουλιώτης). Και να που ο βασιλιάς με την κορώνα γίνεται ένας θανάσιμα μισούμενος διάβολος. Ολόκληρη η τεχνολογία στον κόσμο κινητοποιείται για να τον εκθρονίσει. Κι αν μπορέσει κάποιος να τον εμβολίσει με ένα εμβόλιο, απ΄ όπου και να προέρχεται αυτό, όλοι σ΄ ολόκληρο τον κόσμο θα σπεύσουν να υιοθετήσουν τη μέθοδο που θα ιοθετήσει την κορώνα όπου αρμόζει συνήθως σε όλες τις κορώνες: στα σκουπίδια.

Θα τα καταφέρουν άραγε; Θα μπορέσει αυτό το μόριο του RNA να αλλάξει τη νοοτροπία που έκανε χιλιάδες χρόνια για να μας εμπεδωθεί; Θα μπορέσουμε άραγε να καταλάβουμε ότι εμείς τον στέψαμε μονάρχη; Η αλαζονεία μας δεν έχει όρια. Ιδίως τους τελευταίους αιώνες, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας, νομίσαμε πως κατακτήσαμε τη Μάνα Γη, λες και ήταν εχθρός μας. Καταπολεμήσαμε αποτελεσματικά την πείνα, τον πρώιμο θάνατο, την αγραμματοσύνη. Για να τα πετύχουμε όλα αυτά δηλητηριάσαμε τον Πλανήτη μας. Συνωστισθήκαμε σε μικρές περιοχές που δεν παράγουν τίποτε, αλλά μόνο καταναλώνουν, πολύ ευχάριστα, είναι αλήθεια. Ποιος εγκαταλείπει τη βολή του, τον καναπέ, το τηλεκοντρόλ, τα κλιματιστικά του να ξαναπάει εκεί απ΄ όπου ξεκίνησαν οι παππούδες του; Εκεί όπου για να επιβιώσουν έπρεπε να σκάβουν, να κουβαλάνε νερό και πράγματα στους ώμους τους, όπου κωπηλατούσαν για να μαζέψουν με το δίχτυ ψάρια; Ποιος αφήνει τις ευκαιρίες του να συναπαντιέται όποτε θέλει με τόσο κόσμο που όλοι σκέφτονται βασικά όπως αυτός; Κι όμως ο βασιλιάς είναι μεγαλειότατος. Και μας θυμίζει πως είναι ελέω Θεού, πως με τον αφανισμό του, η βασιλεία του δεν καταλύεται, αλλά θα έλθουν οι διάδοχοί του να συνεχίσουν την πάνδημη διαιώνιση του σκήπτρου του. Διότι θα υπάρξουν διάδοχοι. Κάθε κορώνα έχει διαδόχους.

Για μερικές δεκαετίες νομίσαμε πως νικήσαμε τους λοιμούς βάζοντας το ένα μικρόβιο να παλεύει για λογαριασμό μας με τα άλλα, ανακαλύψαμε τα αντιβιοτικά. Όμως σ΄ αυτές τις δεκαετίες τα  κακά μικρόβια έγιναν ανθεκτικά και τα δυνητικά αντιβιοτικά μοιάζουν να πλησιάζουν στο τέλος τους. Εξάλλου τώρα ο εχθρός μας έγινε πιο μικρός από τα μικροσκοπικά σωματίδια που μάθαμε να τα λέμε μικρόβια, τόσο που είναι αόρατος ακόμη και με το ισχυρότερο μικροσκόπιο, είναι πιο μικρός και από τα μήκη κύματος του φωτός και έτσι γλιστρά αόρατος ανάμεσά τους. Ταυτόχρονα εγκαταλείψαμε τους τόπους απ΄  όπου προήλθαμε και συνωστισθήκαμε σε περιοχές που είναι ό,τι καλύτερο για να μεταδίδονται από τον ένα στον άλλο ιοί και μικρόβια. Οι ιοί μας ευγνωμονούν. Κι εμείς ευγνωμονούμε τις κυβερνήσεις μας για την ευημερία που μας εξασφάλισαν. Μάθαμε τη μαζικότητα. Μας προσφέρει τόσα και τόσα. Προσφέρει προπάντων στον καθένα την αίσθηση πως για όσα στραβά γίνονται φταίνε οι άλλοι, οι γύρω του. Ο ίδιος δεν έχει ευθύνη. Μας έμαθε στην ισοπέδωση. Είτε ισοπέδωση όλοι μαζί είτε ισοπέδωση κάτω από την ίδια, ή λίγες κορώνες. Ισοπέδωση κάτω από τους λίγους βασιλιάδες, λίγους πλουσίους, λίγους (παρα)μορφωμένους, λίγους ιδιοκτήτες μέσων παραγωγής, πάντως κάτω από λίγους. Μας έμαθε να θεωρούμε αιρετικούς όσους αμφισβητούν την κατάσταση, τους διαφορετικούς, τους τρομοκράτες, επαναστάτες, αναρχικούς, κατσαπλιάδες. Τους βαφτίζομε γενικά προδότες του γένους μας, όπως προδότης του γένους του, του γένους των θεών, ήταν ο Προμηθέας. Στην πυρά όλοι αυτοί, καρφωμένοι στο Σταυρό, στον Καύκασο, να τους τρώει το συκώτι ο αετός! Η κοινωνία μας υποσχέθηκε καθένας να κάνει κάτι διαφορετικό από τους άλλους, και όλοι να αποσκοπούμε στο ίδιο τέλος. Κι εμείς την παρεξηγήσαμε. Νομίσαμε πως κοινωνία σημαίνει όλοι να κάνουμε το ίδιο, έτσι που και το συνολικό πλήθος μας να συμπεριφέρεται όπως ο καθένας μας. Για να το πετύχουμε μαζευτήκαμε στις πόλεις πολλοί μαζί, πιο πολλοί, όσο γίνεται περισσότεροι, κι αφήσαμε την πατροπαράδοτη υπεύθυνη για τον καθένα ζωή μας. Δίπλα ο ένας τον άλλο, δεν χρειάζεται παρά να αντιγράφουμε καθένας τους άλλους. Μάθαμε πως ισότητα σημαίνει ισοπέδωση και ελευθερία σημαίνει να μπορεί κάποιος να γίνεται κορώνα πάνω από το κεφάλι των άλλων. Κι αν καμιά φορά φτάνουμε στα όρια, βγαίνομε από τα ρούχα μας και χτυπάμε αλύπητα ό,τι βρούμε μπροστά μας, καταστρέφοντας κάθε είδους τάξη και πολιτισμό, και σκοτώνοντας κάθε τι που κινείται. Το ίδιο κάνει κι αυτό εναντίον μας. Τίποτε δεν μας πτοεί. Δεν μας τρομάζει ούτε ο προφανής κίνδυνος πως, από τα εκατομμύρια του κόσμου που ζουν στριμωγμένα σε στενό τόπο, όπου τίποτε δεν παράγεται, αλλά μόνον καταναλώνονται τα αγαθά, κανείς δεν θα μπορέσει να επιβιώσει, αν ό μη γένοιτο γίνει ένας πόλεμος, με τις δυσκολίες που συνεπάγεται στις συγκοινωνίες. Τώρα ήλθε κι είναι παρών ο μεγαλειότατος υπομικροσκοπικός κορωνοϊός. Μας υποχρεώνει να κρυβόμαστε από όπου είναι παρών και τιμωρεί ανελέητα τους παραβάτες. Θα μπορέσει άραγε αυτός να μας πείσει να αραιώσουμε; Να ξανααπλωθούμε όπως οι πρόγονοί μας στα χωριά και στα νησάκια που εγκαταλείψαμε να ερημώσουν και να γίνουν βορά σε όποιο γείτονα τα λιμπίζεται; Εμείς απλώς θα κατηγορούμε το γείτονα αντί να κάνουμε ό,τι πρέπει για να αμυνθούμε, να κατοικήσουμε δηλαδή την έρημη χώρα μας. Μας έμεινε τελευταία ελπίδα η αυτού Μεγαλειότης, ο απειροελάχιστος ιούλης με την κορώνα που η απειλή του μπορεί να μας συνετίσει. Και να ευλογούμε τον Κύριο που μας τον έστειλε και ελέω Αυτού βασιλεύει ανάμεσά μας.

Ουδέν κακόν αμιγές αγαθού. Αρκεί να έχουμε ανοιχτά τα μάτια για να δούμε το αγαθό.

Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ

Δημήτρης Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrtissideris.wordpress.com

Ηπειρωτικός Αγών, 26 Σεπτεμβρίου 2020

Διάβασα μια συγκινητική αληθινή ιστορία. Ένας αγρότης έσωσε τη ζωή ενός νεαρού που είχε βυθιστεί σε ένα βάλτο. Την επομένη μια πολυτελής άμαξα έφθασε στο σπίτι του και ο πλούσιος που επέβαινε θέλησε να ανταμείψει το σωτήρα του γιου του. Ο αγρότης αρνήθηκε. Εμφανίσθηκε το αγόρι του αγρότη στην πόρτα του σπιτιού και ο πλούσιος κύριος πρότεινε τότε να αναλάβει τις σπουδές του στο ίδιο σχολείο που φοιτούσε και το δικό του παιδί. Ο γιος του αγρότη έγινε ένας διάσημος γιατρός. Ο γιος του πλούσιου ευεργέτη του, o Winston Churchill,  αρρώστησε κάποτε με πνευμονία και σώθηκε χάρη στην πενικιλίνη, το θαυματουργό φάρμακο που είχε ανακαλύψει ο Alexander Fleming, το παιδί του αγρότη. Ακούγεται σαν παραμύθι που τελειώνει με την καλή έκβαση, σαν ανταμοιβή της θείας Πρόνοιας στην ευεργεσία που έκαναν ο ένας στον άλλο.

Ήμουν έφηβος και είχα αρχίσει να αμφισβητώ τις παραδοσιακές αρχές και την αδικία που υπάρχει στην κοινωνία. Ο πατέρας μου προσπαθούσε να με συγκρατήσει. “Όταν κάποιος αξίζει, θα βρει το δρόμο του και θα πάει μπροστά. Ο παππούς σου άρχισε από το μηδέν, ορφανός, πάλεψε και έγινε αναγνωρισμένος εργολάβος στον τόπο μας.” Δεν του αντιμίλησα, αλλά μέσα μου είπα: “Καλά, ξέρομε ότι ο παππούς μου πέτυχε. Εκείνους που άξιζαν, αλλά δεν πέτυχαν στη ζωή τους, κανένας δεν τους ξέρει. Τους αποτυχημένους τους αγνοούμε. Μήπως κάποιοι από αυτούς άξιζαν, αλλά οι συγκυρίες δεν τους επέτρεψαν να προχωρήσουν;” Λέω τώρα, ο Φλέμινγκ έγινε ευεργέτης της ανθρωπότητας. Πόσους άλλους μεγάλους άνδρες θα είχε η ανθρωπότητα, αν όλοι οι νέοι είχαν πάρει την εκπαίδευση τη δική του και του Τσώρτσιλ; Κανείς ποτέ δεν θα το μάθει. Οπωσδήποτε, χωρίς την υψηλής ποιότητας εκπαίδευση που πήραν στα καλύτερα σχολεία, είναι απίθανο να είχαν γίνει αυτοί που έγιναν.

Αν η κοινωνία επιθυμεί να ωφελείται από τους πολίτες της, οφείλει να τους παρέχει τις καλύτερες δυνατότητες να γίνουν ό,τι καλύτερο μπορούν και επιθυμούν οι ίδιοι: Παιδεία. Προσέξτε, δεν λέω σε όλους την ίδια παιδεία. Ισότητα δεν σημαίνει να τους παρασχεθεί η δυνατότητα να γίνουν όλοι ίδιοι, αλλά να δοθεί σε όλους εξίσου η δυνατότητα να γίνει καθένας ό,τι καλύτερο μπορεί, επιθυμεί και αξίζει. Επιπλέον, δεν λέω να γίνουν οι όσο γίνεται καλύτεροι υπηρέτες του υπάρχοντος καθεστώτος, διότι έτσι διατηρείται η κοινωνία στην κατάσταση που βρίσκεται. Ο κόσμος όμως εξελίσσεται και κάθε κοινωνία οφείλει να μη μένει στάσιμη, αλλά να προοδεύει. Λέω λοιπόν να παράσχει στον καθένα τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για να παιδευθεί στον τομέα που έχει ιδιαίτερες φυσικές ικανότητες. Κανένας δεν γεννιέται ίδιος με οποιονδήποτε άλλον. Αλλά όλοι έχουν κάποιον τομέα στον οποίον ξεχωρίζουν. Χαμένος κόπος είναι να προσπαθείς να κάνεις πρωταθλητή έναν ασθενικό τύπο ή ζωγράφο ένα τυφλό ή επιστήμονα έναν με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης. Καθένας όμως μπορεί να επιτύχει σε κάποιον τομέα. Και γι΄ αυτόν χρειάζεται να είναι εκ γενετής προικισμένος με κάποια προσόντα, να αγαπά ό,τι κάνει και να του δοθούν οι δυνατότητες να το αξιοποιήσει. Αν κάποιος σπουδάσει μια επιστήμη που δεν την αγαπά, είναι καταδικασμένος σε αποτυχία, αλλά και σε μια δυστυχία, να κάνει μια ζωή κάτι που δεν του αρέσει. Από την εργασίας μας απολαμβάνομε συνήθως δύο πράγματα: ένα είναι ότι ευχαριστιόμαστε για αυτό που κάνομε. Το άλλο είναι ευχαριστιόμαστε από την αμοιβή που θα πάρουμε για ό,τι κάνομε. Το πρώτο θα το κάνουμε είτε αμειφθούμε είτε όχι, είτε είμαστε κουρασμένοι είτε ξεκούραστοι, είτε μας το ζητούν είτε μένει στα αζήτητα. Ικανοποιεί το νοητό Εγώ μας. Το δεύτερο θα το κάνουμε με αίτηση και επιβολή της κοινωνίας. Κι αν λήξει το ωράριό μας σταματάμε, έστω και αν οι γύρω μας εξακολουθούν να έχουν ανάγκη από το δικό μας έργο.

Ο διαχωρισμός όμως δεν είναι, ευτυχώς, απόλυτος. Γράφει ο Κ.Παλαμάς: “Ο άντρας: Όσο γνωρίζεις πιο καλά, τόσο αγαπάς πιο πλέρια. Η γυναίκα: Όσο και πιο πολύ αγαπάς και πιο καλά γνωρίζεις”. Γεννιόμαστε συνήθως με πολλαπλά ταλέντα και κλίσεις. Οι συγκυρίες, η επίδραση της οικογένειας, να μάθουμε κάτι που να μπορεί να μας στηρίζει οικονομικά, να συνεχίσουμε τη στρωμένη δουλειά των γονιών μας κλπ, μπορεί να μας πιέσει να κάνουμε κάτι με το οποίο δεν ενθουσιαζόμαστε. Αν όμως γνωρίσουμε καλά το έργο που κάνομε, αν επενδύσουμε σ΄ αυτό πολλή σκέψη, το έργο εμπεριέχει τη σκέψη μας, κάτι από εμάς τους ίδιους επομένως, και αρχίζομε να το αγαπάμε, ακριβώς διότι είναι σαν κάτι από τον εαυτό μας. Αρκεί να μην το αντιπαθούμε. Και, παράλληλα, αν κάνουμε κάτι επειδή μας αρέσει, όλο και περισσότερο το γνωρίζομε και, με τη βοήθεια του Λόγου μας, βελτιώνομε την απόδοσή μας.

Οι σύγχρονες κοινωνίες διέπονται από τις αρχές του καπιταλισμού που έχει αρχίσει να γίνεται ανεξέλεγκτος, αυτός διατάσσοντας τις πολιτικές αρχές πώς να ενεργούν. Και αυτός επιβάλλει να εκπαιδεύονται τα παιδιά μας έτσι που να μπορούν να ικανοποιούν τις ανάγκες του. Όχι να ικανοποιούν τους εαυτούς τους. Και εδώ βρίσκεται η μεγάλη αντίφαση της σύγχρονης κοινωνίας. Ενώ έχει επιτύχει σε σημαντικό βαθμό παγκοσμίως την ικανοποίηση των σωματικών αναγκών του αισθητού μας Εγώ, έχει επιτύχει την “ευτυχία”, έχοντας παρατείνει το προσδόκιμο της επιβίωσης, έχοντας μειώσει τους λιμούς, λοιμούς, τον αναλφαβητισμό κλπ, δεν έχει κατορθώσει να κάνει τον άνθρωπο πιο ευδαίμονα – το αντίθετο μάλιστα. Θα έλεγε κανένας πως ο σύγχρονος άνθρωπος είναι ο πιο δυσαρεστημένος από όλους των περασμένων γενεών. Έχουν μειωθεί οι ώρες της αλλοτριωμένης εργασίας του, αλλά έχει αλλοτριωθεί ο ελεύθερος χρόνος του, με “άρτον και θεάματα”. Τα ΜΜΕ μας κατακλύζουν με δολώματα που αποσπούν την προσοχή μας από ό,τι θα θέλαμε να κάνουμε με τη δική μας φαντασία, τις σκέψεις, τις επιθυμίες το δικό μας μόχθο, και από τα κοινωνικά προβλήματα που θα οφείλαμε να σκεφτόμαστε πώς θα τα λύσουμε καλύτερα μετέχοντας ενεργά στην επιλογή των καλύτερων από τις προβαλλόμενες από τους ειδικούς λύσεις. Αντί να σκεφτόμαστε ποια πολιτική ακολουθεί κάθε ηγέτης μας, συζητάμε αν είναι απατεώνας ή αν, αντίθετα, οι αντίπαλοί του είναι σκευωροί. Αυτά μας προβάλλονται, όχι οι σκέψεις τους. Από αυτές όμως εξαρτάται περισσότερο η ευδαιμονία μας. Την ικανότητα κρίσης οφείλει να ασκεί η παιδεία. Και η κοινωνία να παρέχει σε όλους τις δυνατότητες που είχαν ο Τσώρτσιλ και ο Φλέμιγκ.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Δημήτρης Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Πρωινός Λόγος, Τρίκαλα, 24 Σεπτεμβρίου 2020

Κορωνoϊός. Διαβαίνουν από το νου μου περίεργες σκέψεις. Μια είναι η λογική, στερεωμένη στην επιστημονική διασταύρωση υπόθεσης με παρατήρηση, θεωρίας με εμπειρία, νοητού με αισθητό. Είναι η πιο αξιόπιστη αλήθεια και η σωστή πολιτική στηρίζεται πάνω σ΄ αυτήν. Η άλλη είναι η συναισθηματική, στερεωμένη πάνω σε πίστεις άλλοτε συγκεκριμένες, όπως οι θρησκευτικές, και άλλοτε ασαφείς, που κυρίως αμφισβητούν, σαν τις συνωμοσιολογίες, τις όποιες αλήθειες και δύσκολα περιγράφονται. Διότι στην περιγραφή χρησιμοποιούμε λέξεις, έννοιες, τα στοιχεία της λογικής που ποτέ δεν μπορεί να εκφράσει άμεσα το συναίσθημα. Αυτό εκφράζεται με κλάμα, γέλιο, μορφασμούς, βογγητό κ.λπ, όχι με μέρη του λόγου. Για τον κορωνoϊό που λέγαμε. Υπάρχουν οι επιστημονικές στρατηγικές, τα εμβόλια, αντιιικά φάρμακα, και γενικότερα αντιεπιδημικά μέτρα, μάσκες, πλύσιμο χεριών, αποστάσεις, αραίωση του πληθυσμού. Και κυκλοφορούν ευρέως οι ανόητες, πολλές φορές επικίνδυνες, παραπληροφορίες: “Μην ακούτε, απλώς κάποιοι θέλουν να πλουτίσουν σε βάρος του λαού η θέλουν να μας υποδουλώσουν…” κοκ. Δεν συγκρίνεται η θελητή ή αθέλητη βλακεία με τη λογική. Αλλά, μην την πετάτε στα σκουπίδια. Όλες οι επιστήμες στηρίζονται σε αξιώματα, αναπόδεικτες αρχέγονες πίστεις που οι επιστήμονες συχνά τις ξεχνάμε. Το ότι από ένα σημείο εκτός ευθείας μόνο μία παράλληλος άγεται οδήγησε στο αξιοθαύμαστο γεωμετρικό οικοδόμημα του Ευκλείδη που έλυνε τα προβλήματά μας στην επιπεδομετρία για 2000 χρόνια, ώσπου παρουσιάσθηκαν οι μη Ευκλείδειες γεωμετρίες που λύνουν ευκολότερα κάποια προβλήματα, ανύπαρκτα τον καιρό του μεγάλου σοφού, όπως τα ταξίδια σε όλο τον πλανήτη. Και η διατήρηση ξέχωρα της ύλης και της ενέργειας (Μηδέν ἐκ τοῦ  μὴ  ὂντος γίγνεται, μηδὲ  εἰς τὸ  μὴ  ὂν φθείρεται, Δημόκριτος) έπρεπε να τροποποιηθεί με την εξίσωση E=mc² (A.Einstein). Για τον κορωνoϊό η σωστή στρατηγική είναι αυτή που υιοθετήθηκε ως τώρα από την κυβέρνησή μας. Είναι όμως αυτή η σωστή πολιτική; Τα μέτρα που πάρθηκαν στενεύουν απίστευτα την οικονομία μας και μας περιμένει ίσως κάποιος λιμός με θνησιμότητα που κανένας δεν ξέρει αν θα είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη από του λοιμού.

Να φύγω όμως από την πανδημία που, με τις αναγκαστικά ελλιπείς γνώσεις που έχομε δεν ξέρομε ποιο είναι το σωστό. Η τέχνη μας μεταφέρει πληροφορίες “αλήθειας” ανεκτίμητες. Τι θα ξέραμε για τον Τρωικό πόλεμο χωρίς το αριστούργημα που λέγεται Ιλιάδα; Ακόμη κι αν τυχαία ανακαλύπταμε τα ερείπια της Τροίας, τι θα ξέραμε; Ο πολύς κόσμος που έχει ακούσει για το Ναπολέοντα, ξέρει ό,τι έχει διαδοθεί από τα μυθιστορήματα του V.Hugo και του Л.Толсто́й, ακόμη κι αν δεν έχει διαβάσει τους Αθλίους και το Πόλεμος και Ειρήνη. Κανένας, εκτός από τους ιστορικούς, δενέχει εντρυφήσει στα τεκμήρια που έχουν ανακαλύψει και αποκαλύψει στις αραχνιασμένες βιβλιοθήκες. Τους ιστορικούς ελάχιστοι τους διαβάζουν. Όλο το μυθολογικό οικοδόμημα της εθνικής μας ταυτότητας στηρίζεται στην ιστορία του Κ.Παπαρρηγόπουλου. Πόσοι από εμάς έχομε διαβάσει την πολύτομη ιστορία του; Και παραπέρα. Παρατηρώντας προσεκτικά τα έργα του Μιχαήλ Αγγέλου στην Cappella Sistina, θα μείνει κάποιος έκθαμβος από τις ακριβέστατες ανατομικές λεπτομέρειες που περιέχουν τα σώματα των ανθρώπων, ακόμη και εσωτερικών οργάνων, όπως ο εγκέφαλος. Πώς τα ήξερε και τα ζωγράφισε, αφού στην εποχή του απαγορεύονταν οι νεκροτομές; Το αίνιγμα έχει λυθεί. Στα νιάτα του για ένα διάστημα είχαν επιτραπεί οι νεκροτομές και ο νεαρός μαθητευόμενος είχε σχεδιάσει ό,τι έβλεπε. Τις απεικονίσεις των ζωγράφων όμως γνωρίζομε οι περισσότεροι μάλλον παρά τα χοντρά βιβλία της Ανατομικής. Και τις στροβιλώδεις ροές των ανέμων που μόλις το 2004 άρχισαν να μελετώνται συστηματικά από τους επιστήμονες, τις είχε αποτυπώσει ο V.Van Gogh στην “αστερόεσσα νύχτα”, έχοντας δει τέτοιες δίνες από σκόνη και αέρια, που μελέτησαν με υπερτηλεσκόπια οι επιστήμονες το 2014. “Δεν ξέρω την ιστορία όπως οι δάσκαλοι από τα βιβλία. Την ξέρω όπως την λέει ο τόπος και τα τραγούδια του. Η ιστορία είναι άνεμος που την καταλαβαίνεις όταν την ανασαίνεις” έλεγε ο δικός μας Θεόφιλος.

Προσοχή! Οι αποφάσεις των πολιτικών στηρίζονται σε συμφέροντα. Είναι η βούληση των αρχόντων. Η βούληση των αρχόντων οφείλει να μην έρχεται σε αντίθεση με τα επιστημονικά, σκληρά, αξιόπιστα, τεκμηριωμένα, επιστημονικά δεδομένα. Δεν μπορεί όμως να στηρίζεται αποκλειστικά σε αυτά. Οφείλει να λαβαίνει υπόψη της και το συναίσθημα και, προπάντων, τη βούληση των πολιτών. Το συναίσθημα του λαού εκφράζεται τις περισσότερες φορές ανορθόδοξα και συχνά καταστροφικά. Είναι οι εκδηλώσεις του όχλου. Ο όχλος αποτελείται από επιλεγμένα άτομα. Μετέχουν όσοι θέλουν και όχι υποχρεωτικά όλοι (ή ένα υποχρεωτικά, μαθηματικά τυχαίο δείγμα τους)! Συναθροίζονται και ακούν κάποιο δημαγωγό που, αντί διαλόγου και διαβούλευσης, προβάλλει συνθήματα. Σήμερα δεν χρειάζεται καν να μαζευτούν στον ίδιο τόπο. Η παραπληροφόρηση φθάνει τηλεκατευθυνόμενη σ΄ αυτούς. Αντίθετα, ο δήμος μετέχει υποχρεωτικά ολόκληρος, πλούσιοι και φτωχοί, ευγενείς και πληβείοι, μορφωμένοι και αμόρφωτοι, όλοι! Διαβουλεύονται, όχι μόνο ακούν, αλλά και υποχρεώνουν τους επαΐοντες να απαντούν σε ερωτήσεις τους. Και τότε παίρνουν τις αποφάσεις τους. Η επιστημονική αλήθεια δεν είναι σημείο, αλλά περιβάλλεται από μια άλω σφάλματος, που προσπαθεί διαρκώς η επιστήμη να μετρήσει και να περιορίσει. Μέσα σ΄ αυτή τη σφαλερή άλω, ο δήμος πρέπει να πάρει τις δικές του αποφάσεις, κατά τη βούλησή του, και σ΄ αυτές να στηριχθούν οι κυβερνήσεις. Τα οφέλη από μια επιτυχημένη απόφαση τα αποκομίζουν οι κυβερνήτες, τις ζημίες όμως από μια αποτυχημένη απόφαση, τις επωμίζεται ο λαός.

Η ιστορία συνεχίζεται. Τη μελετούν οι επιστήμονες ιστορικοί. Η αντιπαλότητα όμως μεταξύ Εβραίων και Αράβων διαιωνίζεται διότι πιστεύουν πως η ευλογημένη γη που χάρισε ο Θεός στον Αβραάμ από το Νείλο στον Ευφράτη ανήκει στους απογόνους του και κανένας δεν ξέρει αν νόμιμος διάδοχός του ήταν ο πρωτότοκος Ισμαήλ από την παλλακίδα την Άγαρ ή ο δευτερότοκος Ισαάκ από τη νόμιμη σύζυγο τη Σάρα. Και η αντιμετώπιση των Αφρικανών, ως “αράπηδων” για να μας κάνουν αέρα, δεν στηρίζεται σε κάποια αντικειμενική απόδειξη κατωτερότητάς τους, αλλά στο Νώε, που όταν ο πρόγονός τους, τρίτος γιος του, ο Χαμ, δεν καλοδέχθηκε το μεθύσι του, τον καταράσθηκε να είναι δούλος των αδελφών του, του Σημ, πατριάρχη των Ασιατών και του Ιάφεθ, πατριάρχη των Ευρωπαίων.

Η άλω με το επιστημονικό σφάλμα διαρκώς στενεύει. Και οι αποφάσεις των κυβερνήσεων οφείλουν να κινούνται στα πλαίσιά του. Όμως σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αγνοούν το λαϊκό συναίσθημα και τη λαϊκή βούληση. Αν αυτά δεν εκδηλώνονται δημοκρατικά, θα εκδηλωθούν οχλοκρατικά.

Στάδιο 3. Αξιολόγηση

Δημήτρης Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Το τρίτο στάδιο στο σχεδιασμό ενός σημαντικού έργου είναι η αξιολόγηση. Άρχισε με την επιλογή σκοπού· ακολούθησε προγραμματισμός, πώς να επιτευχθεί ο σκοπός· και συμπληρώνεται με αξιολόγηση, σε ποιο βαθμό επιτεύχθηκαν τα κριτήρια που είχε θέσει ο σκοπός; Η αξιολόγηση είναι το πιο δυναμικό μέρος του έργου. Από τα αποτελέσματά της θα κριθεί αν πρέπει να τροποποιηθούν ο σκοπός (που μπορεί να ήταν αδύνατο να επιτευχθεί), το πρόγραμμα (που ήταν ακατάλληλο ή ίσως ανεφάρμοστο) και η ίδια η αξιολόγηση (που, φυσικά, όπως κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα υπόκειται στον κίνδυνο της σφαλερής εκτίμησης). Θα ακολουθήσει το επόμενο σπείραμα, σκοπός, πρόγραμμα, αξιολόγηση. Οποιαδήποτε απόφαση χωρίς να έχει προηγηθεί αξιολόγηση είναι αυθαίρετη, σε πολιτικό επίπεδο αυταρχισμός. Πολλοί εναντιώνονται στην αξιολόγηση, π.χ. για την κρίση υπαλλήλων. Προτιμούν την επετηρίδα (προάγονται τυφλά κατά αρχαιότητα). Αυτό είναι άδικο, αφού αντιμετωπίζονται εξίσου ο υπάλληλος που προσφέρει έργο στον πολίτη και εκείνος που στο χρόνο της υπηρεσίας του ξύνει τα φρύδια του. Προέρχεται από αντιαυταρχιστές, είναι κατά βάση αδικαιολόγητη, αλλά κατανοητή, λαμβάνοντας υπόψη τα σφάλματα και την ισχύ της αξιολόγησης στη λήψη αποφάσεων. Πριν από την αξιολόγηση προηγείται απαραιτήτως η ύπαρξη κριτηρίων, διατυπωμένων με αντικειμενική ακρίβεια στην έκφραση του σκοπού.

Από τις πολιτικές εξουσίες, η δικαιοσύνη είναι κυρίως επιφορτισμένη με την αξιολόγηση βουλής και κυβέρνησης, αν εφαρμόζουν τους υπάρχοντες νόμους, τα κριτήρια, αλλά και των πολιτών. Διαιρείται σε τρεις κατηγορίες, ποινική, αστική, διοικητική. Στην ποινική δικαιοσύνη συγκρίνεται κάποιο άτομο με τεκμηριωμένα παράνομη πράξη. Τη διέπραξε ή όχι; Σε τέτοια κρίση δεν υπεισέρχεται γνώση νόμου. Ο νόμος έχει προαποφασίσει ότι η πράξη ήταν παράνομη. Μένει το δευτερεύον στοιχείο της νομιμότητας στη διαδικασία, όπου ο Πρόεδρος του Δικαστηρίου, γνώστης των νόμων, την ελέγχει (με την επικουρία της υπεράσπισης και της πολιτικής αγωγής), χωρίς όλοι αυτοί να μετέχουν στη λήψη απόφασης (ορκωτά δικαστήρια). Για τις αστικές όμως και διοικητικές υποθέσεις η κρίση αποφαίνεται αν μια γενόμενη πράξη είναι σύμφωνη ή όχι με τους υπάρχοντες νόμους. Επομένως, οι δικαστές οφείλουν να γνωρίζουν τους νόμους, είναι όλοι πτυχιούχοι νομικοί, με επιπλέον πείρα.

Ένας νόμος που ψηφίσθηκε από τη βουλή με εισήγηση της κυβέρνησης και υλοποιείται από την κυβέρνηση, ξεφεύγει μετά από τις δύο εξουσίες. Λόγο έχει μόνον η δικαιοσύνη. Επομένως, η δικαιοσύνη δεν μπορεί να επηρεάζεται ούτε από την κυβέρνηση ούτε από τη βουλή. Ο παραβάτης του νόμου βουλευτής ή υπουργός-πρωθυπουργός οφείλει να παραπέμπεται στην αντίστοιχη δικαιοσύνη, ποινική, αστική ή διοικητική, χωρίς άλλη διαδικασία. Αυτό σημαίνει πλήρη ανεξαρτησία της δικαιοσύνης από τις λοιπές εξουσίες. Και τώρα προκύπτει το ερώτημα. Η δικαιοσύνη πώς αξιολογείται;

Σε μια δημοκρατία, η βουλή είναι ένα τυχαίο, κληρωμένο από το σύνολο, δείγμα του συνολικού πολιτικού σώματος, όλων των πολιτών. Εκφράζει επομένως αξιόπιστα με στατιστικό τυχαίο σφάλμα τη βούληση του λαού. Η κυβέρνηση απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και πείρα, που, αν υπάρχουν σε κάποιο κόμμα το αποφασίζει ο λαός εκλέγοντάς το – χωρίς να απαιτείται έγκριση από τη βουλή, αφού το κόμμα εκλέχθηκε απευθείας από το λαό δημοψηφισματικά. Η δικαιοσύνη όμως; Για τα ποινικά δικαστήρια είπαμε ήδη ότι οι δικαστές (ένορκοι) έχουν κληρωθεί, όπως και οι βουλευτές. Οι υπόλοιποι, επαγγελματίες, δικαστές όμως πώς αξιολογούνται; Η αξιολόγηση της κρίσης έχει ποσοτικό και ποιοτικό στοιχείο. Το ποσοτικό στοιχείο σημαίνει ότι αν ένας δικαστικός (ή εισαγγελέας) ζητεί την αθώωση ή την καταδίκη σχεδόν όλων, είναι άχρηστος. Το ποιοτικό σημαίνει ότι όταν αυτός ζητεί την αθώωση πολλών που καταδικάζονται από δευτεροβάθμια κρίση και/ή την καταδίκη πολλών που αθωώνονται στη δευτεροβάθμια, είναι ένας επικίνδυνος δικαστικός λειτουργός. Αυτά είναι τα κύρια κριτήρια στην κρίση των δικαστικών. Για την τριτοβάθμια δικαιοσύνη απαιτείται κάτι παραπάνω που δύσκολα προσδιορίζεται. Η επιστημονική έρευνα, η διεθνής αναγνώριση είναι κάποια από αυτά τα παραπάνω. Για τέτοια εξειδικευμένη κρίση, μόνον άλλοι δικαστές μπορούν να έχουν γνώμη. Έχομε τρία Ανώτατα Δικαστήρια (Άρειος Πάγος, Συμβούλιο Επικρατείας, Ελεγκτικό Συνέδριο) με ακυρωτικές κυρίως δικαιοδοσίες. Δεν λένε τι να κάνουμε, αλλά ότι κάποια πράξη των λοιπών εξουσιών και πολιτών είναι νόμιμη ή όχι. Ένα Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο με μέλη και από τα τρία είναι ίσως το πιο αρμόδιο για την κρίση των ανώτατων δικαστών. Η αξιολόγηση της Δικαιοσύνης όμως πρέπει να γίνεται όχι μόνο από την ίδια, διότι τότε αποκτά εξουσία ανώτερη από των άλλων δύο, αλλά και εξωτερική. Οι Πρόεδροί τους, με συντονιστικές κυρίως δραστηριότητες, μεταξύ των Ανώτατων Δικαστών δεν μπορούν να εκλέγονται, είπαμε, ούτε από την Κυβέρνηση ούτε από τη Βουλή, διότι αυτές οι εξουσίες κρίνονται από τη δικαιοσύνη και δεν μπορεί να κρίνεται ο κριτής από τους κρινομένους. Μένει ο Ανώτατος Άρχοντας, υπό όρους. Οι όροι είναι ότι δεν είναι ο ίδιος σχεδιαστής της πολιτικής ενός κράτους, όπως είναι παραδοσιακά ένας βασιλιάς, ένας δικτάτορας, ο Πρόεδρος Δημοκρατίας στη Γαλλία ή στις ΗΠΑ, δεν εισηγείται πολιτική (αυτό το κάνει η κυβέρνηση), αλλά απλώς συντονίζει τις τρεις εξουσίες. Και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπόκειται στον κίνδυνο σφάλματος. Για να είναι απαλλαγμένος τουλάχιστον από ένα συστηματικό σφάλμα, πρέπει αφενός να μην ανήκει σε κάποιο κόμμα που μπορεί να του επιβάλλει πειθαρχικές ποινές (π.χ. διαγραφή), έστω και αν ο ίδιος έχει τις προσωπικές πεποιθήσεις του και υποστηρίζεται από κάποιο κόμμα (χωρίς αντίστοιχες υποχρεώσεις του, ωστόσο,) και αφετέρου να αποφασίζεται άμεσα από το λαό δημοψηφισματικά (γενικές εκλογές). Αξιολογητής του είναι ο Λαός.

Ακόμη και με συντονιστικό ρόλο μόνο, ο Ανώτατος Άρχοντας συγκεντρώνει τεράστια εξουσία, όντας ο μόνος που μπορεί να διατάξει να γίνει κάποιο δημοψήφισμα, που είναι η ανώτατη (αμετάκλητη) αρχή  στη δημοκρατία (και στο τρέχον ολιγαρχικό μας σύστημα). Ο κίνδυνος διαφθοράς και στον Ανώτατο Άρχοντα καραδοκεί. Για τον περιορισμό τέτοιου κινδύνου αποφαίνεται με ενάργεια ο Αριστοτέλης: “μᾶλλον πειρᾶσθαι μικρὰς καὶ πολυχρονίους διδόναι τιμὰς ἢ ταχὺ μεγάλας“. Να δίνονται αξιώματα μικρά σε δικαιοδοσία αλλά μεγάλα σε διάρκεια ή μικρά σε διάρκεια αλλά μεγάλα σε δικαιοδοσία. Εφόσον ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν σχεδιάζει πολιτική, δεν έχει ανάγκη από μακρά θητεία για να ολοκληρώσει κάποιο (ανύπαρκτο) σχέδιό του. Θητεία π.χ. για ένα έτος μόνο (με δυνατότητα επανεκλογής) είναι μια καλή άμυνα εναντίον της διαφθοράς του Ανώτατου Άρχοντα ή των τάσεών του για ολοκληρωτισμό. Ο ΠτΔ, με τη μεγάλη ισχύ και τις μη ειδικές αρμοδιότητες είναι το μόνο πρόσωπο που αξιολογείται από το σύνολο των πολιτών.

Ο κάλπικος

Δημήτρης Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Ηπειρωτικός Αγών, 18 Σεπτεμβρίου 2020

Αν έχω 1000 λίρες και υπάρχει ανάμεσά τους μια κάλπικη, την πετάω κι έχω τώρα 999 αμιγώς γνήσιες. Κι αν έχω ένα κακούργο μέσα σε μια κοινωνία 1000 ατόμων, τον εκτελώ (ή, έστω, τον εξορίζω από την κοινωνία μου) κι έτσι έχω μια κοινωνία από 999 ενάρετους πολίτες. Τόσο απλό! Προκύπτουν όμως κάποια μικρά προβληματάκια. Αν ξέρετε έναν άνθρωπο που δεν έκανε ποτέ καμιά παρανομία, σας παρακαλώ δείξτε τόν μου. Διότι στις 8 δεκαετίες της ζωής μου εγώ δεν έχω συναντήσει κανένα. Και ξέρω πως “οὐδείς ἀναμάρτητος εἰμή εἷς ὁ Θεός“. Και κανένας άνθρωπος δεν είναι Θεός. Εξάλλου ισχύει και το αντίθετο. Ακόμη και ο πιο κακούργος κάποτε στη ζωή του έκανε κάποια καλή πράξη. Το κακούργημα, η παρανομία, δεν είναι παρά ένα μικρό επεισόδιο στη ζωή οποιουδήποτε, οσοδήποτε κακός και αν είναι. Μόνο στα παραμύθια ο Λύκος ή ο Δράκος είναι πάντοτε κακοί. Πολλοί από τους φρικτούς  ναζί επιστήμονες που έκαναν πειράματα ευγονίας ξέφυγαν την τιμωρία με τη διεθνή αλλαγή πολιτικής, που από αντιναζιστική έγινε αντικομμουνιστική, βρήκαν δουλειά σε Πανεπιστήμια και συνέχισαν τα ευγονικά πειράματά τους υπείκοντας σε δεοντολογικούς όρους και από αυτά, έχουν προκύψει θεραπείες ή προφύλαξη για παιδιά που γεννιόνται με συγγενείς νόσους. Όχι, δεν είναι το ίδιο να πετάς τον κάλπικο άνθρωπο όπως είναι να πετάς την κάλπικη λίρα. Πώς είναι λοιπόν;

Η συμπεριφορά μας είναι ένα σύμπλεγμα αντανακλαστικών που είτε αυτοταλαντώνονται, όπως περιοδικά πεινάω και τρώω, διψάω και πίνω, θέλω να κάνω έρωτα και συνουσιάζομαι κ.λπ, είτε ανταποκρίνονται σε εξωτερικά ερεθίσματα, όπως όταν καίγομαι ή τρυπιέμαι και κάνω κινήσεις για να απαλλαγώ. Με κάποια από τα αντανακλαστικά μας γεννιόμαστε, άλλα τα αποκτούμε μαθαίνοντας μετά τη γέννησή μας (εξαρτημένα αντανακλαστικά). Κι ακόμη σημαντικό μέρος της συμπεριφοράς μας υπαγορεύεται αυστηρά από το ρόλο που έχομε αναλάβει στην κοινωνία, όπως ο ηθοποιός συμπεριφέρεται στο παλκοσένικο όπως επιτάσσει ο ρόλος του. Ο γιατρός συμπεριφέρεται σα γιατρός, ο χτίστης σα χτίστης κλπ. Στο κοινωνικό μας ωράριο που αποτελεί το τρίτο περίπου του χρόνου των ενηλίκων, συμπεριφερόμαστε όπως μας επιβάλλει ο κοινωνικός μας ρόλος και κάθε άλλη συμπεριφορά μας μάς καθιστά “κάλπικους”. Αν δεν κάνουμε καλά τη δουλειά μας η κοινωνία μας αποδοκιμάζει με απλούς έως και ακραίους τρόπους. Δεν θυμάμαι ποιος εκδότης ήταν που έλεγε: “Δώστε μου 10 καλούς αριστερούς δημοσιογράφους, να σας φτιάξω την καλύτερη δεξιά εφημερίδα”. Ασφαλώς, μερικές φορές ο κοινωνικός ρόλος που έχομε αναλάβει είναι εντελώς ασύμβατος με τις πεποιθήσεις μας και τότε παραβιάζομε τους κανόνες. Η κοινωνία έχει νόμιμα τον τρόπο να μας επιβάλει να κάνουμε ό,τι αυτή έχει σχεδιάσει. Μας απολύει από τη θέση μας πετώντας μας έξω από τη δουλειά μας σαν κάλπικη λίρα και προσλαμβάνοντας κάποιον άλλον γι΄αυτό το ρόλο ή μας επιβάλλει κάποια ποινή και αναγκαζόμαστε να προσαρμοσθούμε. 

Τα παραπάνω σημαίνουν πως αν π.χ.  5% του πληθυσμού μιας κοινωνίας είναι παραβατικοί και απαλλαγούμε από αυτούς, χωρίς οι κανόνες της κοινωνίας μας να αλλάξουν, από όσους θα παραμείνουν, τους 95% δηλαδή, πάλι θα υπάρχουν 5% που θα είναι απροσάρμοστοι στη δεδομένη κοινωνία. Αν υπάρχει ακραία φτώχεια, κάποιοι Γιάννη Αγιάννηδες θα κλέψουν ένα καρβέλι ψωμί για να φάνε και να θρέψουν την οικογένειά τους. Αν απαλλαγούμε απ΄ αυτούς με κάποιον άψογο Ιαβέρη, αλλά δεν εξαφανίσουμε τη φτώχεια, πάλι θα υπάρξουν εκείνοι που θα κλέψουν ένα καρβέλι.

Το ποινικό σύστημα είναι απαραίτητο σε μια κοινωνία. Χωρίς αυτό η κοινωνία διαλύεται. Και οι άρχοντες, κυβέρνηση, βουλή, δικαιοσύνη, επιβάλλουν νόμιμα ποινές που μπορεί να είναι και ακραίες. Ευτυχώς στη χώρα μας, όπως και σε όλη την Ευρώπη, η θανατική ποινή έχει απαγορευθεί και η εγκληματικότητα είναι μικρότερη από άλλες χώρες όπου αυτή διατηρείται. Όμως δεν αρκεί. Μια δικαιότερη κοινωνία αναμένεται να μειώσει σημαντικά την παραβατικότητα. Τι θα πει δικαιότερη; Στο πίσω μέρος του μυαλού καθενός δίκαιη κατανομή σημαίνει διανομή στα ίσα. Αυτό όμως δεν είναι δυνατό σε μια κοινωνία, που στηρίζεται στην ποικιλότητα των πολιτών της και καθένας κάνει κάτι διαφορετικό, ενώ όλοι μαζί επιδιώκουν κοινό σκοπό. Η ισότητα έχει πολλαπλές όψεις. Αφορά την κοινωνική, όχι τη φυσική ή νοητή υπόστασή μας. Στις τελευταίες υπάρχει ανομοιογένεια, που μόνο στα πλαίσια της ιεραρχημένης κοινωνίας μπορεί να καταστεί ίση ή άνιση. Ακόμη και κοινές ιδιότητες καθενός που θαυμάζονται ενδέχεται να είναι μειονεκτήματα κάτω από ασυνήθιστες συνθήκες, καθώς κανένας δεν είναι τέλειος σε όλα. Ο άριστα εκπαιδευμένος είναι ακατάλληλος για αχθοφόρος ή άλλη χειρωνακτική εργασία, όπως ένας άριστος παλαιστής είναι ενδεχομένως ακατάλληλος για επιστήμονας. Αυτό ισχύει ακόμη και σε ηθικό πλαίσιο. Ο φόνος είναι βδελυρή καταδικαστέα πράξη στην ειρήνη, γίνεται όμως αρετή στον πόλεμο.

Ένα από τα γενικά μέτρα που αφορούν την ισότητα μιας κοινωνίας είναι η κοινοκτημοσύνη. Την πρότεινε (σαν κομμουνιστής) ο Πλάτων, που είχε προτείνει (σα φασίστας) το στεγανό διαχωρισμό των τάξεων. Ο Αριστοτέλης δέχθηκε πως η κοινοκτημοσύνη μειώνει τις συγκρούσεις σε μια κοινωνία, αλλά, καθώς καθένας επαφίεται στους άλλους πως θα κάνουν τις απαραίτητες δουλειές, η πρόοδος της κοινωνίας καθυστερεί. Στα σύγχρονα χρόνια, η κοινοκτημοσύνη, όπως τουλάχιστον εφαρμόσθηκε στη Σοβιετική Ένωση, κατέρρευσε, ενώ η κοινοκτημοσύνη στους πρώτους Χριστιανούς, εκφυλίσθηκε χωρίς βία.

Η αυτορρύθμιση (αυτοτέλεια) μιας πολιτείας αυξάνει τις πιθανότητες να μειώνεται η παραβατικότητα. Εφαρμόσθηκε στις αρχαίες δημοκρατίες, με κλήρωση των βουλευτών. Στα πλαίσια της αυτοτέλειας ο ίδιος ο λαός ορίζει τα όρια της κοινοκτημοσύνης (π.χ. κοινοκτημοσύνη στην υγεία, παιδεία, ασφάλεια, μέριμνα κλπ) και της ιδιοκτησίας. Κανένας δεν μπορεί να υποδείξει ποια πρέπει να είναι αυτά τα όρια, όταν όμως αποφασίζονται από τον ίδιο το λαό, η εφαρμογή τους δενεγκαταλείπεται μόνο στα όργανα της τάξης, αλλά σε κάθε πολίτη. Οι παραβάτες δεν τιμωρούνται μόνο από τα δικαστήρια, αλλά και αποδοκιμάζονται από την κοινωνία με ποικίλους τρόπους, καθώς κύριο χαρακτηριστικό της εύνομης κοινωνίας είναι η σχεδόν σύμπτωση μεταξύ δικαίου, της βούλησης των αρχόντων, και ηθικής, της βούλησης του δήμου.

Αν τώρα δείτε στην TV κάποιον να συμπεριφέρεται ανάρμοστα σε ένα ριάλιτυ, μην τα βάλετε μαζί του. Απαιτήστε να καταργηθεί το ριάλιτυ ή ακόμη και το κανάλι που το ανεβάζει. Κι αν οι υπεύθυνοι δεν χαμπαρίζουν, πάψτε να βλέπετε αυτό το κανάλι. Η επιχείρηση πλουτίζει ανάλογα με την τηλεθέαση που έχει, από εσάς. Και διαδώστε στο περιβάλλον σας τη στάση σας.

ΟΣ ΟΥΚ ΕΣΤΙ ΚΑΘ΄ ΗΜΩΝ

Δημήτρης Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Πρωινός Λόγος, Τρίκαλα, 17 Σεπτεμβρίου 2020

«Ὃς οὐκ ἒστι καθ΄ ἡμῶν, ὑπὲρ ἡμῶν ἐστί», γράφει ο Λουκάς. Και παρακάτω διαβάζομε: «Ὁ μὴ ὢν μετ΄ ἐμοῦ κατ΄ ἐμοῦ ἐστὶ». Ποιοτικά διαφορετικές οι δύο στάσεις. Και στις δύο προτάσεις αναγνωρίζονται τρεις κατηγορίες ανθρώπων. Αυτός που είναι μαζί μας, αυτός που είναι εναντίον μας και μια τρίτη, αυτός που δεν είναι ούτε μαζί μας ούτε εναντίον μας. Στην πρώτη πρόταση όμως, αυτός ο τρίτος θεωρείται φίλος μας, ενώ στη δεύτερη, εχθρός μας. Τι είναι τελικά ο ουδέτερος; Ή τι άλλαξε;

Ξεκίνησε κάνοντας θαύματα, διδάσκοντας, λέγοντας παραβολές και με ευθείες λεκτικές βολές κατά των κρατούντων, των πλουσίων, (“εὐκοπώτερον ἐστὶ κάμηλον διά τριπήματος ραφίδος διελθεῖν ἤ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν“), των γραμματισμένων, Γραμματέων,  (“μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι“), Φαρισαίων, Υποκριτών κλπ. Και μετά τα λόγια αρχίζουν οι πράξεις. Η διαφορά είναι ποιοτική. Ετοιμάζεται η πορεία για την Ιερουσαλήμ. Τον ακολουθούν χιλιάδες λαού. Με εκπληκτική ικανότητα για την εποχή και τη θέση Του φροντίζει τον ανεφοδιασμό τόσου πλήθους. Με δυο ψωμιά και πέντε ψάρια χορταίνει χιλιάδες ανθρώπους, προφανώς μοιράζοντας σε όλους εξίσου τα όσα κουβαλούσε καθένας για τον εαυτό του. Στην Ιερή Πόλη τον υποδέχεται πλήθος κόσμου κραδαίνοντας βάγια και κλαδιά, σα ρόπαλα, και κραυγάζοντας “Ωσαννά!”. Πήγε καβαλώντας ένα γαϊδουράκι τονίζοντας την ταπεινή και όχι τη βασιλική καταγωγή του από το μεγάλο βασιλιά Δαβίδ, που του έδινε το νομικό δικαίωμα να διεκδικήσει το στέμμα του βασιλιά των Ιουδαίων. Και προχωρεί σε προσωπική πράξη. Παίρνει το μαστίγιο και διώχνει τους εμπόρους από το ναό. Και ξαφνικά το κλίμα αλλάζει. Κινητοποιούνται οι δυνάμεις της εξουσίας. Ο ίδιος αναγκάσθηκε να εξαφανισθεί μέσα στο πλήθος για να γλιτώσει. Τι έγιναν οι χιλιάδες λαού που τον ακολουθούσαν; Τι έγιναν οι χιλιάδες του όχλου που τον υποδέχθηκε ζητωκραυγάζοντας; Λούφαξαν όλοι μπροστά στην οργανωμένη βία της εξουσίας. Ακόμη και ο πιο πιστός μαθητής του, που έβγαλε μαχαίρι, λίγο αργότερα τον απαρνήθηκε τρεις φορές πριν λαλήσει ο αλέκτορας. Μόνος μπροστά στο πεπρωμένο Του. Θα μπορούσε να είχε ξεφύγει. Κι όταν Τον συνέλαβαν, θα μπορούσε να αρνηθεί την κατηγορία. “Σὺ εἶ Χριστός ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ;” “Ὑμεῖς λέγετε ὃτι ἐγὼ εἰμι”. Πόσο εύκολο θα ήταν να απαντήσει αυτό που όλοι είχαν ακούσει να διδάσκει ότι όλοι είμαστε παιδιά του Θεού που τον αποκαλούμε: “Πάτερ ημών”. Κι όμως ομολόγησε, επιβεβαίωσε την κατηγορία. Το πλήθος δεν κινητοποιήθηκε. Ως πολιτικός ηγέτης απέτυχε. Έμενε ο πνευματικό ηγέτης, που μας έσωσε από το προπατορικό αμάρτημα διδάσκοντάς μας πως όλοι είμαστε αδέλφια και να αγαπάμε αλλήλους.

Να λοιπόν τι μεσολάβησε ανάμεσα στις δυο προτάσεις του Λουκά και άλλαξε ποιοτικά την κατάσταση. Η μετάβαση από τα λόγια στις πράξεις είναι ποιοτική μεταβολή.

Δεχόμαστε από χρόνια κλιμακούμενες απειλές. Η κατάσταση έχει φθάσει στο μη περαιτέρω. Διαβάζω κάποιους αψίκορους, που προτρέπουν τις αρχές σε διακοπή κάθε διαλόγου και ετοιμασία για πόλεμο. Αφενός επικαλούνται το ότι είμαστε ανιστόρητοι και ότι εκείνοι που προτιμούν το διάλογο είναι ούτε λίγο ούτε πολύ προδότες. Κατηγορούν για ανεπαρκή επιλεκτική γνώση της ιστορίας. Ξεχνάμε ότι ξεκινήσαμε από το μηδέν την Επανάσταση και νικήσαμε, τους νικηφόρους πολέμους μας στις αρχές του περασμένου αιώνα, ότι φθάσαμε ως τα πρόθυρα της Άγκυρας. Και τα θυμίζουν αυτά σε εμάς για να μας ενθαρρύνουν και στους Τούρκους, αν τα διαβάζουν, για να φοβηθούν. Φοβούμαι όμως ότι η επίκληση της Ιστορίας από τους αψίκορους είναι και αυτή επιλεκτική. Ξεχνούν ότι η Επανάσταση σώθηκε στο τελικό στάδιό της με την επέμβαση των ξένων “προστατών” μας, ότι στους Βαλκανικούς πολέμους είμαστε σύμμαχοι και με άλλα έθνη, ότι κατόπιν βρεθήκαμε στο πλευρό των εμπολέμων που νίκησαν στον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξεχνούν επίσης ότι όποτε αναμετρηθήκαμε μόνοι με τους γείτονές μας πάντα ηττηθήκαμε, το 1897, στην μεγαλύτερη εθνική καταστροφή του Ελληνισμού αργότερα το 1922, στην Κυπριακή τραγωδία το 1974. Σε όλες αυτές τις τραγικές περιπτώσεις, εμείς είμαστε οι σημαντικοί αίτιοι του κακού που μας βρήκε, δίνοντας την αφορμή να μας επιτεθούν οι άλλοι με τις πολλαπλά ισχυρότερες δυνάμεις τους. 

Και τώρα τι κάνομε; Φυσικά οφείλομε να είμαστε προετοιμασμένοι για τα χειρότερα, ουσιαστικά διατηρώντας ισχυρό αμυντικό σύστημα. Ωστόσο, προσοχή, μην δώσουμε εμείς την αφορμή με το δόλωμα προκλήσεων. Είμαστε ακόμη στην πρώτη φάση της αντιπαλότητας. Σφαίρες δεν έχουν ανταλλαγεί. Και χρειαζόμαστε τη συμμαχία και συμπαράσταση όλων των δυνητικών συμμάχων μας. Κάναμε, σωστά, συμφωνίες με Βόρεια Μακεδονία, Ισραήλ, Κύπρο, Αίγυπτο, Ιταλία. Σε όλες τις περιπτώσεις δώσαμε πολλά. Κάποιοι λένε πως δώσαμε περισσότερα από όσα πήραμε. Μπορεί να είναι κι έτσι. Όμως μην παραβλέπομε πως δεν προλάβαμε να ολοκληρώσουμε τις συμφωνίες με τη Βορειοδυτική γείτονά μας και να που τώρα προσδέθηκε στο άρμα των αντιπάλων μας. Κρίμα! Υπάρχουν και οι Πιλάτοι που νίπτουν τας χείρας τους. Είναι το ΝΑΤΟ, που ο επικεφαλής του είχε δείξει στο παρελθόν την ανθελληνική στάση του, όταν μας έλεγε πως δεν πρέπει να διαμαρτυρόμαστε για τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου, αφού είμαστε καταχρεωμένοι στη Γερμανία που αυτή, ναι, αλλά μόνον αυτή, θα είχε δικαίωμα να διαμαρτυρηθεί. Τώρα μας λέει: “Βρές τε τα μεταξύ σας”. Περίπου ανάλογη στάση τηρούν και οι ισχυροί της Ευρώπης Γερμανοί και του κόσμου, ΗΠΑ. Παρ΄ όλα αυτά, όσο βρισκόμαστε στη φάση των λόγων και όχι των έργων, θα πρέπει όλους αυτούς να τους θεωρούμε φίλους μας και να τους συμπεριφερόμαστε ανάλογα. Σ΄ αυτή τη φάση, “Ὃς οὐκ ἒστι καθ΄ ἡμῶν, ὑπὲρ ἡμῶν ἐστί“. Ξέρομε ότι σε ένα πόλεμο, με οποιαδήποτε έκβαση, θα έχουμε μείνει αμφότεροι με στάχτες τα όπλα μας και χρέος να το αποπληρώνουν τα δισέγγονά μας. Τα πράγματα θα αλλάξουν αν, ό μη γένοιτο, αρχίσει η ανταλλαγή σφαιρών. Τότε θα πρέπει να ξανασκεφτούμε τα λάθη που κάναμε στο παρελθόν, όταν υπογράφαμε την εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας σε ξένες δυνάμεις. Το κάναμε τότε όχι διότι μας απειλούσε μια ξένη δύναμη να ακρωτηριάσει τη χώρα μας, αλλά για να καταστείλουμε τους ντόπιους αντιφρονούντες που ήταν αντιφρονούντες και στις ξένες δυνάμεις που εγκαταστάθηκαν στο έδαφός μας. Αλλ’  αυτό μόνο όταν έλθει, ό μη γένοιτο, η φάση της έμπρακτης αντιπαλότητας με τη γείτονα που μας απειλεί. Τότε θα πούμε: “Ὁ μὴ ὢν μετ΄ ἐμοῦ κατ΄ ἐμοῦ ἐστὶ” και τότε θα μετρήσουμε ποιοι συμπεριφέρονται προδοτικά.

Στάδιο 2. Πρόγραμμα

Δημήτρης Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Κοινή Γνώμη, 15 Σεπτεμβρίου 2020

Πρόγραμμα είναι τα διαδοχικά βήματα που πρέπει να γίνουν για να υλοποιηθεί συγκεκριμένος σκοπός. Πολλοί στην έννοια του προγράμματος περιλαμβάνουν και το σκοπό. Για ένα κόμμα π.χ. θεωρούν ότι δεν έχει πρόγραμμα, ενώ εννοούν ότι δεν έχει σκοπό, δεν ξέρει τι θα επιδιώξει να κάνει. Πολλοί έχουν τις ικανότητες να προγραμματίζουν μια πορεία, π.χ. να αναλάβουν αξιώματα, αλλά δεν ξέρουν τι να κάνουν όταν αποκτήσουν την αντίστοιχη εξουσία. Ξέρομε πολλούς που μπόρεσαν να αναρριχηθούν σε υψηλές θέσεις, από όπου έχουν τη δυνατότητα να κάνουν (σχεδόν) ό,τι θέλουν. Καθώς οι περισσότεροι δεν ξέρουν τι θέλει το σώμα για το οποίο είναι υπεύθυνοι, απλώς ενεργούν όπως τους κατέβει!

Για τον προγραμματισμό θα χρησιμοποιηθούν οι υπάρχοντες πόροι και η υπάρχουσα τεχνογνωσία. Όχι σπάνια απορρίπτεται ένας σκοπός με τη δικαιολογία ότι “αυτά δεν γίνονται!”. Όμως υπάρχουν ποικιλία προγραμμάτων, διαδρομών, για να φθάσει κάποιος στο σκοπό του. Κάποιος, δάσκαλος ενός δασκάλου μου, του έλεγε, μου έλεγε ο δάσκαλός μου: “Μη μου αραδιάζετε 99 τρόπους με τους οποίους δεν μπορείτε να κάνετε το σωστό· πέστε μου τον ένα με τον οποίον μπορείτε”. Και “Αν έχω χίλιες ιδέες και μια μόνο αποδεικνύεται καλή, είμαι ικανοποιημένος” (A.Nobel). Για τον προγραμματισμό, χρειάζεται βέβαια φαντασία, αλλά προπάντων γνώσεις, τέχνη που διδάσκονται και εμπειρία που δεν διδάσκεται, αλλά μαθαίνεται.

Σε μια πολιτεία, αρμόδια για τη διαμόρφωση προγράμματος είναι η κυβέρνηση. Αυτή μπορεί να είναι ένα άτομο (π.χ. βασιλιάς, δικτάτορας, πρόεδρος δημοκρατίας στα προεδρικά καθεστώτα), που αποφασίζει το σκοπό και το πρόγραμμα για την επίτευξή του, ή λίγοι, με κατάλληλες γνώσεις και πείρα, που αποφασίζουν (και υλοποιούν) το πρόγραμμα, στη βάση σκοπού που οι ίδιοι εισηγήθηκαν, αλλά η βουλή ενέκρινε (π.χ. πρωθυπουργός, υπουργοί στα περισσότερα κοινοβουλευτικά καθεστώτα). Ο αρχηγός του κράτους με το συντονιστικό ρόλο έχει την ανώτατη δυνατή εξουσία, π.χ. να διατάζει (υπό όρους) δημοψήφισμα που η απόφασή τους είναι η ανώτατη αρχή, αμετάκλητη, αλλά δεν είναι αυτός που ορίζει ούτε το σκοπό ούτε το πρόγραμμα. Απλώς συντονίζει τις λοιπές εξουσίες, ώστε να ενεργούν χωρίς εσωτερικές αντιφάσεις μεταξύ τους.

Κύριο πρόβλημα σε ένα σκοπό είναι η εξεύρεση πόρων. Μπορεί να υπάρχουν στον τόπο. Είναι πρώτα τα βουνά, οι κάμποι, νησιά, λίμνες, ποτάμια, θάλασσα, άνεμοι, ήλιος, η γεωγραφία, το κλίμα κλπ, που συχνά μένουν ανεκμετάλλευτα ή, από ακατάλληλες ενέργειες, καταστρέφονται (ρύπανση περιβάλλοντος, αποψίλωση δασών κλπ). Από τον καιρό που δημιουργήθηκε το άστυ, που στηρίζεται στην ανταλλαγή προϊόντων, ανακαλύφθηκε και το χρήμα, ένας καταλύτης που διευκολύνει την επίτευξη πολλών στόχων, χωρίς τελικά να αναλώνεται. Δεύτερο, λοιπόν, μετά τη γεωγραφία, χρειάζεται χρήμα. Αυτό εξευρίσκεται στο μέλλον, μάλιστα με δύο τρόπους. Ένας είναι ο δανεισμός και ο άλλος ο πληθωρισμός. Και οι δύο έχουν σοβαρά μειονεκτήματα. Και οι δύο θα αποπληρωθούν στο μέλλον. Για το δανεισμό, λέει ο Πλούταρχος: “Τὸ  δανείζεσθαι  τῆς  ἀφροσύνης  ἐστὶ  καὶ  τῆς  μαλακίας” (η τελευταία λέξη σήμαινε στην αρχαιότητα ό,τι και σήμερα). Ο πληθωρισμός είναι δανεισμός, όχι από κάποιον ξένο, αλλά από τις ερχόμενες γενιές. Και οι δύο μέθοδοι προϋποθέτουν ότι έχουν προαποφασισθεί ο σκοπός για τον οποίον θα διατεθούν τα κεφάλαια και το πρόγραμμα με το οποίο θα χρησιμοποιηθούν. Η επιτυχημένη υλοποίηση σκοπού και προγράμματος αφενός ικανοποιεί τις ανάγκες της κοινωνίας και αφετέρου, πολλαπλασιάζει το κεφάλαιο που έχει εξασφαλισθεί με δανεισμό ή πληθωρισμό. Αν βρεθεί το αναγκαίο χρήμα χωρίς να προϋπάρχουν σκοπός και πρόγραμμα, αυτό, αντί να κεφαλαιοποιηθεί αυτοπολλαπλασιαζόμενο, αποθησαυρίζεται. Ο θησαυρός δεν πολλαπλασιάζεται, μόνο καταναλώνεται. Η ύπαρξη στοιχειώδους θησαυρού (π.χ. αποθέματα χρυσού σε ένα εθνικό “σεντούκι” σαν την Τράπεζα της Ελλάδας) θα αντιμετωπίσει τυχαίες, εντελώς απρόβλεπτες καταστάσεις, που είναι ενδεχόμενο να συμβούν στην πορεία οποιουδήποτε προγράμματος, διότι κάθε έργο ενέχει το ενδεχόμενο της αποτυχίας από τυχαία γεγονότα. Άρα, δανεισμός και πληθωρισμός δεν επιτρέπονται παρά μόνον για εξυπηρέτηση συγκεκριμένων σκοπών και προγράμματος ή για την αντιμετώπιση έκτακτων απρόβλεπτων αναγκών. Καθώς εδώ και αρκετά χρόνια έχομε μεταπέσει σε σημαντικό βαθμό από την κατάσταση του κράτους-έθνους σε εκείνη του κράτους-μέλους, έχομε χάσει τη δυνατότητα ακόμη και δημιουργικού (όπως περιγράφηκε) πληθωρισμού. Μένει ο δανεισμός, ο οποίος όμως σημαίνει εθνική υποτέλεια: Οφείλομε, για πολλές γενιές, στους ξένους.

Μένει τίποτε; Συζητώ κάποιες σκέψεις. Όταν έχει αποφασισθεί σκοπός και πρόγραμμα, επιδιώκεται η υλοποίησή τους “χωρίς λεφτά”. Εννοώ χωρίς την διεθνώς καθιερωμένη έννοια του χρήματος. Οι γεωγραφικοί πόροι και τεχνογνωσία υπάρχουν. Ζητείται από τους πολίτες λοιπόν εθελοντική εργασία. Καλά, πώς θα ζήσουν αυτοί οι άνθρωποι; Γιατί να το δεχθούν; Θα το δεχθούν αρκετοί, διότι σήμερα είναι άνεργοι. Οι βασικές αρχικές υποδομές θα γίνουν με υποχρεωτική εργασία. Έχω τονίσει αλλού (θητεία, θητεία γυναικών, dimitrissideris.wordpress.com) ότι η υποχρεωτική εκπαίδευση στο εθνικό κράτος μας οφείλει να τελειώνει με την εθνική υπηρεσία μιας θητείας, στην οποίαν κάθε πολίτης θέτει τη ζωή του στην υπηρεσία της πατρίδας για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όχι για να σκοτώνει ανθρώπους, αλλά για δημιουργικά έργα (W.James). Στη συνέχεια όσοι, κυρίως άνεργοι, επιθυμούν, χωρίς άλλη ιδιότητα (εθνότητα, θρήσκευμα, μόρφωση κλπ), εργάζονται, παίρνοντας ένα πιστοποιητικό εθελοντικής εργασίας, επιπλέον ενός κατώτατου μισθού. Τέτοιο πιστοποιητικό είναι σαν τα bonus κάποιων τραπεζών ή τα κουπόνια κάποιων καταστημάτων, που δεν είναι ανταλλάξιμα με κανένα χρήμα – άρα δεν είναι χρήμα και δεν δημιουργούν πληθωρισμό αντίθετο από τις διεθνείς δεσμεύσεις μας – αλλά, όπως τα κουπόνια και τα bonus, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για περιορισμένο σκοπό, όπως για εξυπηρέτηση υποχρεώσεων προς το κράτος, μέρος των φόρων, ΕΝΦΙΑ, ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ. Αν έτσι αποδειχθούν ότι έχουν αντίστοιχη αξιοπιστία, θα αρχίσουν να γίνονται δεκτά και από ποικίλα καταστήματα και παραγωγούς, που θα εξυπηρετούν με αυτά τα πιστοποιητικά μέρος των υποχρεώσεών τους προς το κράτος. Τέτοιος προγραμματισμός ανοίγει την όρεξη για ιδιωτικές επενδύσεις σε συνεργασία με χρήση των αναγκαστικών εξουσιών του κράτους, αντιμετωπίζοντας την ανεργία. Απαιτεί συναίνεση του συνόλου των πολιτών.

Άλλο στοιχείο του προγράμματος είναι ότι έχει χρονική τάξη. Πρώτα το ένα, έπειτα το άλλο. Η οικονομία μας, κάθε οικονομία, έχει περιοδικότητα. Στην αρχή είναι ανερέθιστη (πολιτική περίοδος χάριτος) και είναι η ευκαιρία για λιτότητα με επενδύσεις και κέρδη των κεφαλαιούχων (καπιταλισμός). Στη συνέχεια η ανάπτυξη συνεχίζεται με αύξηση της απόδοσης των εργαζομένων και αντίστοιχες αποδοχές των προλεταρίων (σοσιαλισμός). Και συμπληρώνεται με καταναλωτισμό για μη ανταποδοτικές ανάγκες όλου του λαού (υγεία, παιδεία, πρόνοια κλπ, κομμουνισμός) και πάλι εξαρχής.

ΜΗΤΡΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΑΤΡΩΑ ΓΗ

Δημήτρης Α, Σιδερής, ομ. Καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Ηπειρωτικός Αγών,12 Σεπτεμβρίου 2020

Από την ένωση ενός πατρικού σπερματοζωαρίου με ένα μητρικό ωάριο προέκυψε το αισθητό Εγώ μας. Με τη γέννηση δημιουργήθηκε το νοητό Εγώ, καθώς τα αισθητήριά μας άρχισαν να ξεχωρίζουν το σταθερό, μέσα μας, κόσμο, από το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον μας. Στη συνέχεια έγινε η ένταξή μας στη κοινωνία, δημιουργήθηκε το κοινωνικό Εγώ μας. Ο βιολογικός δεσμός της μητέρας με τα τέκνα της διαρκεί σε όλη τη βρεφική ηλικία, ουσιαστικά όσο διαρκεί ο θηλασμός. Οι άνθρωποι προχώρησαν από την τροφοσυλλογή στην τροφοπαραγωγή, με εκτροφή ζώων και καλλιέργεια της γης. Οι γεωργοί καθηλωμένοι αναγκαστικά σε ένα τόπο, οι βοσκοί ουσιαστικά νομάδες. Η αναπαραγωγή των χρήσιμων προϊόντων της προσέδωσε τεράστια αξία, καθώς, αφενός εξασφάλιζε τη διατροφή και επιβίωση των ιδιοκτητών τους και αφετέρου γινόταν αιτία βίας, από επιδρομείς που επιβουλεύονταν την περιουσία και τους υπερασπιστές της. Για να μη σκορπίσει το κεφάλαιο έπρεπε να υπάρχει αναγνωρισμένος κληρονόμος. Αρχικά ο πατέρας ήταν άγνωστος κι έτσι επικράτησε η μητριαρχία. Τη μητέρα όλοι την ήξεραν. Με την ανάπτυξη της βίας, οι άντρες, μυϊκά ισχυρότεροι από τις γυναίκες, ήταν και οι επιδρομείς και οι υπερασπιστές. Για να υπάρχουν γνωστοί απόγονοι έπρεπε η μητέρα των τέκνων τους να έχει ένα μόνον επιβήτορα. Μονογαμία των γυναικών και πατριαρχία. Τι διαφορετικό κληροδοτεί η μητέρα και τι ο πατέρας στα παιδιά τους; Η μητέρα τη γλώσσα και ο πατέρας τη γη.

Οι βάσεις της γλώσσας τίθενται στη βρεφική και νηπιακή ηλικία. Τότε επικρατεί πάνω στο παιδί σχεδόν απόλυτα η μητέρα. Και από αυτήν θα μάθει να μιλάει. Με την τροφοπαραγωγή και την ανάπτυξη της κοινωνίας, επικρατεί ο πατέρας και η κληρονομούμενη γη είναι πατρώα. Τα δύο αυτά, η μητρική γλώσσα και η πατρώα γη είναι ό,τι ιερότερο υπάρχει στον καθένα μας, αφού αποτελούν μέρος της ταυτότητάς μας, του νοητού Εγώ μας από τη μάνα μας και του κοινωνικού από τον πατέρα μας.

Αναρωτιέμαι τώρα, τι από τα ιερά μου έχω διατηρήσει στην όγδοη δεκαετία της ζωής μου; Συνεχίζω να χειρίζομαι ικανοποιητικά τη μητρική μου γλώσσα, καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη, καλλιεργημένη, ωστόσο, με τις (ανεπαρκείς) προσθήκες που πήρα στο σχολείο από τους απώτερους προγόνους μου. Είμαι περήφανος για τη μητρική μου γλώσσα, όσο περήφανος νιώθω για αυτό που είμαι. Ωστόσο, ντρέπομαι που δεν τη γράφω με το φυσικό τρόπο που είχαν οι παλιότεροι πρόγονοί μου, αποδίδοντας γραπτά τη φωνή της λαλιάς μου. Κι αυτό διότι θα έχω την καθολική σχεδόν κατακραυγή των συμπατριωτών μου με τους οποίος συνδιαλέγομαι. Αυτοί θεωρούν βαρβαρισμό το να εκφράζουν τη μητρική μας γλώσσα με τον απλούστερο δυνατό τρόπο, όπως έκαναν οι παλιοί πρόγονοί μας που μεγαλούργησαν. Ένα κείμενό μου με φωνητική γραφή δεν θα δημοσιευθεί. Από την πατρώα γη μου έχει μείνει ένα ερείπιο πατρικού σπιτιού. Ελάχιστα ίχνη πατρικής γης. Υπάρχει όμως η κοινωνική πατρώα γη, η πατρίδα όλων των Ελλήνων. Όπως εγώ, έτσι και όλοι εμείς την έχομε εγκαταλείψει. Οι ασχολίες μας είναι κυρίως παροχή υπηρεσιών ως δημόσιοι ή ιδιωτικοί υπάλληλοι, έχοντας εγκαταλείψει τις πρωτογενείς ασχολίες της παραγωγής από την πατρώα γη, της διατροφής μας. Ο πολλαπλά ευλογημένος τόπος μας έχει μετατραπεί σε ξερονήσια κι εγκαταλειμμένα πατρογονικά χωριά, ενώ όλοι ζούμε στις αντιπαραγωγικές, καταναλωτικές μεγαλουπόλεις. Ήδη, βιώνομε την ανεπάρκεια του συστήματος, καθώς η εγκαταλειμμένη πατρώα γη δεν μπορεί να μας συντηρήσει και οι νέοι μας φεύγουν σε άλλη γη για να επιβιώσουν. Παλιότερα, έφευγαν σαν ανειδίκευτοι εργάτες, τις τελευταίες δεκαετίες ιδίως ως εξαιρετικά ειδικευμένοι πάροχοι υπηρεσιών μετά από τεράστιους κόπους και θυσίες των ίδιων και των γονιών τους της δικιάς μου γενιάς.

Πώς έγινε τέτοια εκφύλιση του λαού μας, που κάποτε θυσίαζε τη ζωή του για την ελευθερία της πατρίδας, των παιδιών, των γυναικών, και των θηκών (τάφων) των προγόνων; Η Κίρκη της καλοζωΐας μας μάγεψε; Είναι ένας παράγοντας, ωστόσο, δεν νομίζω πως είναι ο κύριος. Η γενική αλλαγή τρόπου ζωής, χάρη στην τεχνολογία, έδωσε μεγαλύτερη αξία στην παροχή υπηρεσιών παρά στην παραγωγή αγαθών. Βέβαια, ο μετανάστης από το χωριό η το νησί στη μεγαλούπολη δεν ζούσε τώρα πολύ καλύτερα από όσο στην πατρώα γη. Οι γονείς του συνέχιζαν να του στέλνουν τα πεσκέσια, αυγά, λάδι, ελιές μέσα σε καλάθια. Ωστόσο, η τιμή των προϊόντων της γης κατέρρευσε συγκριτικά με το κόστος μεταφοράς τους στον τόπο της κατανάλωσης. Και η μεταφορά είναι παροχή υπηρεσίας. Εκτός αν…

Ειδικά στον τόπο μας, ο εμφύλιος πόλεμος έδιωξε άμεσα, βίαια, ή έμμεσα, οικονομικά, τους ενεργούς πολίτες από τον τόπο τους, για να μη γίνουν άκοντες υπηρέτες ή κατηγορούμενοι της μιας ή της άλλης ιδεολογίας που δεν προερχόταν από τους προγόνους τους. Δόθηκαν κίνητρα, δηλαδή δουλειές στις μεγάλες πόλεις.

Κι η φυσική, λογική, γραφή της μητρικής γλώσσας κυνηγήθηκε άγρια. Ως τη μεταπολίτευση η χρήση της μητρικής (δημοτικής) γλώσσας τιμωρούνταν, όπως με αδυναμία εισαγωγής σε ΑΕΙ ή της υποβολής μιας αίτησης. Με την αλλαγή συνθηκών, η μητρική μας γλώσσα στερήθηκε την κληρονομιά του θησαυρού της πανάρχαιης γλώσσας μας με τη μεγάλη υποβάθμιση της διδασκαλίας της και ακόμη με την ντροπιαστική μεταγραφή των αριστουργημάτων της προηγούμενης γενιάς (π.χ. Παπαδιαμάντης) στην τρέχουσα δημοτική. Κι αυτή η στέρηση της γλώσσας από τις πηγές της δεν αντισταθμίστηκε με μια θαρραλέα επαναφορά της φωνητικής γραφής που συνδέθηκε τόσο έντονα στο παρελθόν με τη δημοκρατία. Στην κλασική αρχαιότητα, γραφή, φυσικά φωνητική, είχαν οι πόλεις με δημοκρατία και ολιγαρχία (Αθήνα, Σπάρτη και λοιπές πολιτείες). Γραφή δεν είχαν τα βασίλεια (Μακεδόνες, πλην των αρχόντων βέβαια). Στην Ελληνιστική περίοδο εμφανίσθηκε η μη φωνητική γραφή, όταν πια ο λαός έπρεπε μεν να μπορεί να διαβάζει τους νόμους, αλλά δεν χρειαζόταν να διατυπώνει γραπτά τη βούλησή του. Κι αυτή η στάση επικρατεί ως σήμερα.Η αναγκαστική εκφύλισή μας ώθησε σε μια μιμητική και συγκρουσιακή στάση, αντί της δημιουργικής συμπληρωματικής. Μιμούμαστε εκείνους που ακολουθώντας τη δική τους παράδοση αναδείχθηκαν, ενώ η δική μας είναι διαφορετική. Και συγκρουόμαστε με όποιους αντιτίθενται στον εκσυγχρονισμό της παράδοσής μας με τους όρους που προανέφερα: Να ξαναγίνει ιερή η πατρώα γη, επανοικίζοντάς την και ξανακάνοντάς την παραγωγική και να ξαναστηριχθεί η μητρική μας γλώσσα καλλιεργώντας την με το θησαυρό της αρχαίας πρόγονής της και στηρίζοντάς την με τη λογική φωνητική γραφή, τη μόνη πιστή υπηρέτριά της. 

 

ΜΑΣΚΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ

Δημήτρης Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Πρωινός Λόγος, Τρίκαλα, 10 Σεπτεμβρίου 2020

Στην πρωτόγνωρη κατάσταση που βρισκόμαστε προκύπτουν πολλά διλήμματα στα οποία η λήψη αποφάσεων εμποδίζεται από τον παραλογισμό πολλών, αλλά και την έλλογη ενοχή άλλων. Τα σχολεία ανοίγουν το Σεπτέμβριο. Να γίνει υποχρεωτική η μάσκα στα παιδάκια (και οι δάσκαλοι αντίστοιχοι παιδονόμοι) ή όχι; Υπάρχουν πολλά επιχειρήματα. Να κάποια:

Η μάσκα δεν προστατεύει. Ασφαλώς δεν προστατεύει 100%. Παρέχει όμως κάποια προστασία σε εκείνον που τη φοράει. Προπάντων όμως προστατεύει τους άλλους αν ο μασκοφόρος τυχαίνει να εκπέμπει σταγονίδια με ιούς. Όταν φορούν μάσκα και ο πομπός και ο δέκτης ιών, η μάσκα προστατεύει αρκετά σημαντικά (μαζί και με άλλα μέτρα). Η μάσκα είναι επικίνδυνη, εμποδίζει την αναπνοή. Όχι, οι χειρουργοί φορούν μάσκα για πολλές ώρες χωρίς ποτέ να υπάρξει κανένα πρόβλημα. Με τη μάσκα επιχειρούν να μας αλλοτριώσουν, να μας στερήσουν την ελευθερία μας, άσε που κρύβονται σ΄ αυτή τσιπάκια παρακολούθησης. Το επιχείρημα είναι τόσο ισχυρό όσο και ότι την πανδημία μας την προκάλεσε ο Σατανάς. Καλά, θα υποχρεωθώ να φορώ μάσκα, παρά την (έστω παράλογη) θέλησή μου, για να προστατευθούν οι άλλοι; Η εξουσία είναι η μόνη ισχύς που επιτρέπεται να εφαρμόζει καταστολή, ακόμη και βίαιη, προκειμένου να προστατεύει τους πολίτες τους οποίους εξουσιάζει. Επιβάλλει να εμβολιάζονται όλοι με κάποια εμβόλια. Δεν το κάνει τόσο για να μην αρρωστήσουν οι ίδιοι, που είναι προστατευμένοι αν όλοι οι άλλοι είναι εμβολιασμένοι ώστε να μην υπάρχει κανένας που μπορεί να τους μεταδώσει μια νόσο, αλλά για να μη γίνουν αυτοί μεταδότες της νόσου στους άλλους. Επιβάλλει να είναι ασφαλισμένοι όλοι οι οδηγοί, όχι για να μην πάθουν αυτοί κάποιο ατύχημα, αλλά για να είναι δυνατή η αποζημίωση εκείνων τους οποίους θα ζημιώσουν με τη λανθασμένη οδήγησή τους. Όταν η εφαρμογή κάποιων μέτρων δεν γίνεται για την προστασία άλλων, είναι δύσκολο τα μέτρα να είναι υποχρεωτικά, όπως π.χ. η χρήση κράνους από τους δικυκλιστές. Η μάσκα γίνεται υποχρεωτική για να πλουτίσουν οι παραγωγοί της. Εδώ το θέμα συζητείται. Όταν το κράτος επιβάλλει μια πράξη (ή απαγόρευση) υποχρεωτικά, οφείλει να καλύπτει αυτό το κόστος. Υποχρεωτική η παιδεία ως την 3η Γυμνασίου, δωρεάν. Υποχρεωτική η στρατιωτική θητεία, με κάλυψη των δαπανών (διαμονή, ένδυση, διατροφή) από το κράτος. Υποχρεωτικά κάποια εμβόλια δωρεάν. Θα όφειλε όντως η μάσκα, αφού είναι υποχρεωτική, να παρέχεται χωρίς να την πληρώνει ο υποχρεωμένος χρήστης, που ξοδεύει όχι μόνο για να τη χρησιμοποιήσει (τουλάχιστον μία κάθε μέρα), αλλά και επειδή δεν τη χρησιμοποιεί. Προφανώς, το κράτος δεν είναι κότα που γεννά χρυσά αυγά. Το “δωρεάν” σημαίνει μετακύλυση του κόστους στο σύνολο των φορολογουμένων, πράγμα δίκαιο, αφού αυτοί θα προστατευθούν, αλλά αυτό ακριβώς είναι που δεν αντέχουν να επωμισθούν οι εκάστοτε πολιτικοί, οι εξουσιαστές μας.

Οι πολιτικοί μας, η ολιγαρχία που με την ανοχή μας, δηλαδή χωρίς να εξεγειρόμαστε, μας κυβερνά, η κυβέρνηση, η αντιπολίτευση, η βουλή με τα εξαρτήματά τους, όπως τα ΜΜΕ, είναι περισσότερο δούλοι από όλους τους πολίτες στους οποίους άρχουν. Είναι δεσμευμένοι δηλαδή να ενεργούν όχι σύμφωνα με τη συνείδησή τους, αλλά: 1. Σύμφωνα με ό,τι υπαγορεύει το κόμμα τους (κυρίως εναντίον των άλλων κομμάτων), αλλιώς δεν ξαναεκλέγονται υποψήφιοι του κόμματος. Υπενθυμίζεται ότι, με το σύστημά μας, τους εκπροσώπους μας δεν τους εκλέγομε εμείς, ο λαός, αλλά τα κόμματα, ενώ εμείς απλώς επιλέγομε κάποιους από τους προεκλεγμένους, πράγμα επικίνδυνο (Ἒχει δὲ καὶ περὶ τὴν αἳρεσιν τῶν ἀρχόντων τὸ ἐξ αἱρετῶν αἱρετούς ἐπικίνδυνον, Αριστοτέλης)· 2. Σύμφωνα με τη βούληση των ψηφοφόρων τους (κυρίως εναντίον άλλων πολιτών και συνυποψηφίων του ίδιου κόμματος· 3. Σύμφωνα με τη βούληση της σημερινής γενιάς εναντίον των επόμενων γενεών, όπως π.χ. συνάπτοντας διεθνείς συμφωνίες, παίρνοντας δάνεια, προκαλώντας (όποτε επιτρέπεται) πληθωρισμό κλπ. Με βάση τα παραπάνω, είναι υποχρεωμένοι να ενεργούν όπως τους υπαγορεύουν οι οικονομικοί παράγοντες, ακόμη και όταν προσποιούνται ότι ενεργούν για την υγεία των πολιτών, τους οποίους νοιάζονται.

Εκτόξευσα τη βαριά κατηγορία ότι η εξουσία προσποιείται πως νοιάζεται για την υγεία. Μα αν νοιαζόταν πραγματικά, θα έπρεπε να επιβάλλει υποχρεωτικά απαγόρευση και άλλων επιβλαβών παραγόντων. Ο υπ΄ αρ. ένα φονιάς είναι σήμερα το κάπνισμα. Αν η πολιτεία μας (και όλες οι πολιτείες) νοιάζονταν πραγματικά για την υγεία των πολιτών τους, θα λάβαιναν σοβαρά μέτρα και εναντίον του καπνίσματος. Η χρήση καπνού συνδέεται με βράχυνση του προσδόκιμου επιβίωσης (ως 8 έτη για 2 πακέτα ημερησίως) και με μια ποικιλία ασθενειών και αναπηρίας με αποτέλεσμα τον υποβιβασμό της ποιότητας ζωής και το υψηλό κοινωνικό κόστος, συμπεριλαμβάνοντας το κόστος της ιατρικής περίθαλψης και τη μείωση της οικονομικής παραγωγικότητας. Το κάπνισμα δεν είναι επιβλαβές μόνο για τους καπνιστές, αλλά είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τους παθητικούς καπνιστές. Είναι κύρια αιτία πρώιμης, αλλά αποτρεπτής, θνησιμότητας στον αναπτυγμένο κόσμο. Τα κυριότερα και συχνότερα νοσήματα που προκαλεί είναι: Στεφανιαία νόσος (εμφράγματα), καρκίνος (του πνεύμονα, του λάρυγγα, της ουροδόχου κύστης κ.λπ.), χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, αγγειακές παθήσεις εγκεφάλου (εγκεφαλικά επεισόδια) κ.λπ. Ετησίως, πάνω από 19 000 Έλληνες πεθαίνουν από το κάπνισμα (θάνατοι από κορωνοϊό σε 4 μήνες 236).

Πολλοί διασπείρουν μύδρους κατά ή υπέρ της χρήσης της μάσκας στα σχολεία. Αναρωτιέμαι, το κάνουν επειδή νοιάζονται για τα παιδιά τους; Πόσοι από αυτούς καπνίζουν στο σπίτι τους εκθέτοντας πολλαπλά σε κίνδυνο την οικογένεια; Πολλαπλά, αφενός με το παθητικό κάπνισμα και αφετέρου δίνοντας το παράδειγμα για μίμηση στα παιδιά. Κι αν δεν καπνίζουν οι ίδιοι, διαμαρτυρήθηκαν το ίδιο γι΄ αυτό; Υπενθυμίζεται ότι κανένας δεν αρχίζει το κάπνισμα, αν δεν δει κάποιον άλλον να καπνίζει. Η συνήθεια δεν υπήρχε στο γνωστό μας κόσμο πριν από το 1556 μ.Χ. όταν μεταφέρθηκε από την Αμερική. Δεν είναι δυνατή η επιβολή καταστολών μέσα στο σπίτι, υπάρχουν όμως έμμεσοι τρόποι, όπως η σωστή, επίμονη, ενημέρωση από τα ΜΜΕ, η επιβολή φόρου υγείας στα είδη καπνίσματος (που να διατίθεται εξολοκλήρου για την υγεία) χωρίς να λαβαίνει υπόψη της οικονομικό κόστος για καπνοπαραγωγούς και καπνεργάτες. Νομίζω πως δεν αμφισβητείται η χρησιμότητα, είναι όμως εφικτή η επιβολή της μάσκας στα σχολεία; Για πόσες ώρες; Προφανώς χρειαζόμαστε σκληρά δεδομένα για να αποτάξουμε το Σατανά. Και προφανώς χρειαζόμαστε απροκατάληπτη εξουσία, χωρίς ψηφοθηρία, για να εφαρμόσει τα σωστά μέτρα με τη σωστή ιεράρχηση και το σωστό προγραμματισμό για την υγεία των πολιτών.