Δημήτρης Αντ. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com
Πρωινός Λόγος, Τρίκαλα, 23 Φεβρουαρίου 2023
Απλή αριθμητική. Χρειάζομαι ένα δάνειο 5 ευρώ. Δεν θα βρω δανειστή, αν δεν προσδοκεί αυτός κάποιο κέρδος. Δίκιο έχει. Διακινδυνεύει να μην του επιστρέψω το δάνειο και να χάσει τα λεφτά του. Στη συμφωνία λοιπόν μου έθεσε την εξής επιλογή. Πρώτη. Αριθμητική (Α). Για κάθε καθυστέρηση θα αυξάνεται το χρέος μου κατά 5 ευρώ. Έτσι, σε 9 καθυστερήσεις το χρέος μου από 5 ευρώ θα έχει γίνει 45 ευρώ. Δεύτερη. Εκθετική (Ε). Αντί να μου δανείσει 5 ευρώ μου δανείζει 1. Σε κάθε καθυστέρηση αποπληρωμής, το δάνειο θα διπλασιάζεται. Εντάξει, με κάποιες οικονομίες, αρχίζω τη δουλειά μου με 1 ευρώ και θα αργήσω λίγο να την τελειώσω. Μετά με κάποιες καθυστερήσεις, θα τα καταφέρω. Δεν θα οφείλω και πολλά. Μόνο μετά από 6 καθυστερήσεις θα χρωστώ όσο και αν είχα κάνει την πρώτη επιλογή. Πρέπει όμως να σκεφτώ ότι στους 9 μήνες θα χρωστώ 10πλάσιο ποσό από την επιλογή Α. Αυτό ισχύει με την έντοκη δανειοδότηση στην πραγματική ζωή με τους ανατοκισμούς, που είναι μια μορφή εκθετικής σειράς.
Οι Μουσουλμάνοι και οι Χριστιανοί, για τους παραπάνω λόγους δεν επέτρεπαν τα έντοκα δάνεια. Οι Εβραίοι όμως δεν είχαν κώλυμα, δεν ήταν γι΄ αυτούς αμαρτία. Έτσι οι τυχοδιώκτες της δύσης που άρχιζαν την οικονομική επανάσταση και χρειάζονταν κεφάλαια, δανείζονταν από Εβραίους. Αυτοί πάλι εφάρμοζαν την εκθετική έντοκη δανειοδότηση, που είναι τοκογλυφική. Έτσι έγιναν οι παγκόσμιοι πλούσιοι. Χωρίς αυτούς η βιομηχανική επανάσταση δεν θα γινόταν. Μ΄ αυτούς ο κόσμος έγινε υπόδουλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Σήμερα η τοκογλυφία έχει γίνει funds. Οι κοινωνίες πήραν μέτρα για να εξασφαλίσουν μια ελάχιστη επιβίωση των πολιτών τους. Οι τράπεζες για να πάρουν πίσω τα λεφτά τους απ’ τους μπαταχτσήδες πρέπει να παλέψουν ενάντια στους νόμους που τους προστατεύουν. Αντί λοιπόν να πληρώσουν το κόστος τέτοιου κυνηγητού, πουλούν το χρέος τους σε ειδικούς εισπρακτικούς οργανισμούς, όπως είναι τα funds, σε εξευτελιστικές τιμές. Ένα χρέος 50 ευρώ το πουλούν στους εισπράκτορες για 5 ευρώ. Έτσι κι αλλιώς είναι εντελώς χαμένο. Αυτοί, χωρίς τους περιορισμούς που έχουν επιβληθεί στις τράπεζες, δέχονται και εξασφαλίζουν την επιστροφή του χρέους με βίαια μέσα, όπως το να βγάζουν στο δρόμο μεροκαματιάρηδες που δεν είναι συνεπείς στις οικονομικές υποχρεώσεις τους. Αυτοί βγαίνουν επαίτες στο δρόμο. Πάλι καλά. Πριν από το Σόλωνα οι μπαταχτσήδες έφθαναν να πουλήσουν στους δανειστές τους όχι μόνο την περιουσία τους, αλλά και τα μέλη της οικογένειάς τους, παιδιά, σύζυγο και τελικά τον εαυτό τους και γίνονταν δούλοι, να δουλεύουν τσάμπα για το δανειστή. Οι ξεσπιτωμένοι όμως σήμερα είναι ψηφοφόροι. Οι κυβερνήσεις επομένως βρίσκονται στο δίλημμα. Μπορούν να κάνουν “σεισάχθεια”, διαγράφοντας το χρέος, όπως σχεδόν έκανε ο Σόλων (στην πραγματικότητα αυτός δεν χάρισε τα χρέη, αλλά έκανε πολύ πιο εύκολη την αποπληρωμή τους και απαγόρευσε την πώληση των οφειλετών για να γίνουν δούλοι), οπότε όμως οι τράπεζες θα πάψουν να δανείζουν και να ενισχύουν την οικονομία. Είτε αφήνουν ελεύθερη την τοκογλυφική υποδούλωση των πολιτών και μάλιστα σε ξένους, αφού τα funds είναι διεθνείς οργανισμοί. Εσείς τι θα κάνατε, αν είσαστε κυβέρνηση;
Φυσικά, υπάρχουν πάμπολλες εναλλακτικές λύσεις, καθεμιά με το κόστος της. Απλώς σαν παράδειγμα, θα υποβάλω κάποιες σκέψεις. Αξίωμα: Η κοινωνία οφείλει να παρέχει τις δυνατότητες να επιβιώνει κάποιος χωρίς όρους. Είτε εργάζεται είτε όχι, είτε πληρώνει τα χρέη του είτε όχι κλπ. Όπως αναπνέομε δωρεάν έτσι πρέπει και να μας εξασφαλίζει η πολιτεία τα αναγκαία, ύδρευση, σίτιση, στέγαση κλπ. Μου είναι αδιανόητο ότι δεν παρέχει η κοινωνία μας στα μέλη της ό,τι εξασφαλίζομε στα κατοικίδια ζώα μας, τη γάτα ή το σκύλο μας, και μάλιστα χωρίς καμιά υποχρέωσή τους. Έναντι αυτού, αυτά μας προσφέρουν την αγάπη τους και τη δείχνουν. Από την άλλη κάθε πολίτης έχει υποχρέωση να υπηρετήσει την πατρίδα του για ένα διάστημα (θητεία) όχι μόνο για την αντιμετώπιση εχθρών, αλλά και για πρόληψη καταστροφών (πυρόσβεση, δασοπροστασία κλπ) και για υπηρεσίες σε ευάλωτα άτομα. Από κει κι έπειτα είναι ζήτημα συμβάσεων. Αν ο πολίτης αγοράζει το σπίτι του, την τροφή του και λοιπά, τα κάνει ό,τι θέλει. Μπορεί να τα πουλήσει, να τα εκμεταλλευτεί όπως του αρέσει, χωρίς να πληρώνει φόρους σαν τον ΕΝΦΙΑ, αφού μάλιστα το κράτος δεν συνέβαλε στην απόκτησή τους. Ό,τι όμως του παρέχεται από την πολιτεία δωρεάν, δεν επιτρέπεται να το εκμεταλλευτεί. Απλώς το χρησιμοποιεί όσο ζει, ενώ η ιδιοκτησία του παραμένει πάντοτε στην πολιτεία. Αν έχει δανειστεί για να χτίσει το σπιτάκι του και δεν μπορεί να αποπληρώσει το χρέος του, η πολιτεία οφείλει να πληρώσει το δανειστή, ενώ ο ενδιαφερόμενος θα μπορεί να μένει σ΄ αυτό ισόβια, χωρίς όμως να μπορεί να το μεταβιβάσει σε άλλον ή να το εκμεταλλευτεί με οποιονδήποτε τρόπο. Μετά το θάνατό του επιστρέφει στο κράτος.
Τα πράγματα είναι διαφορετικά όταν συνάπτονται δάνεια για ανάπτυξη επιχειρήσεων ή για δεύτερη κατοικία, που, ως δεύτερη, δεν είναι απαραίτητη για την επιβίωση του δανειολήπτη. Κανένας δεν ζει ταυτόχρονα σε δυο σπίτια. Το δεύτερο, αν δεν είναι για εκμετάλλευση, είναι για ικανοποίηση επιθυμίας, όχι ανάγκης. Τώρα η πολιτεία οφείλει να είναι ανυποχώρητη στην απαίτηση για αποπληρωμή του δανείου, έστω και όταν δίνει τη δυνατότητα για διευκολύνσεις, όπως επιμήκυνση δόσεων, απαγόρευση του ανατοκισμού κλπ. Αν, παρά τις διευκολύνσεις, ο δανειολήπτης επιμένει να είναι αναξιόπιστος, κλέβοντας έτσι ουσιαστικά την κοινωνία, ο πλειστηριασμός ή η υποχρεωτική απαλλοτρίωση μιας επιχείρησης ή ενός κτήματος, είναι υποχρέωση της πολιτείας. Αλλιώς μένουν ανυπεράσπιστοι οι δανειστές και δεν θα είναι διαθέσιμοι όταν θα ξαναείναι απαραίτητοι.
Όπως έγραψα, αυτά είναι μια μόνο σκέψη από πολλές εναλλακτικές λύσεις. Έχει μειονεκτήματα, όπως ότι για την κάλυψη των αναγκών των μη εχόντων, θα πρέπει να συμβάλουν όλοι οι άλλοι, προφανώς περισσότερο οι πολλά έχοντες. Και οποιαδήποτε λύση δεν επιτρέπεται να δημιουργεί οξείες αντιδράσεις που τείνουν να διαλύσουν την κοινωνία. Ακόμη και οι “μπαταχτσήδες” μπορούν να είναι χρήσιμοι στην κοινωνία. Ήδη έχουν υπηρετήσει τη θητεία τους. Μια επιδότηση για να αποπληρωθεί το δάνειό τους δεν αρκεί, καθώς η ελεημοσύνη συχνά δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα μειώνοντας την αυτοεκτίμηση του ευεργετούμενου. Απαιτείται επομένως απόφαση παρμένη από το σύνολο των πολιτών και όχι μόνο από μια άρχουσα τάξη. Μια γενικότερη λύση σαν αυτή που πρότεινα, ενισχύει την ενότητα της κοινωνίας.
Δημήτρης Α. Σιδερής 