Δημήτρης Αντ. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com
Ηπειρωτικός Αγών, 28 Οκτωβρίου 2022
Η ευγνωμοσύνη είναι συναίσθημα που στηρίζεται σε αντικειμενικά γεγονότα, αλλά δεν παύει να είναι καθαρά υποκειμενικό. Θα μεταφέρω τις δικές μου ευαισθησίες, χωρίς να σημαίνει ότι προσπαθώ να πείσω και άλλους. Η Ελλάδα έγινε για πρώτη φορά κράτος πριν από 200 χρόνια. Το πέτυχε με μια μεγαλειώδη επανάσταση ενάντια σε κάθε προσδοκία. Πέρασε από πολλά στάδια δόξας, αλλά και ντροπής, συμπεριλαμβάνοντας εμφύλιους πολέμους, συχνούς σε κάθε επανάσταση. Σε μια τελική φάση, με τον Ελληνικό διχασμό και τον Οθωμανικό διπλασιασμό, που επιστράτευσε τους Αιγυπτίους, η επανάσταση πλησίαζε να πνιγεί στο αίμα της, όταν επενέβηκαν οι τρεις μεγάλες δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, στο Ναβαρίνο. Η καθεμιά βέβαια το έκανε για δικό της συμφέρον, αλλά η ωφέλεια για μας ήταν υπαρξιακή, παρά τα παρατράγουδα που τη συνόδευαν. Γι΄ αυτό η ευγνωμοσύνη που αισθάνομαι για τις τρεις αυτές χώρες είναι αδιαπραγμάτευτη. Φυσικά, με καθεμιάν από αυτές έχομε παράπονα. Όμως ας μην ξεχνάμε ότι ήλθαν οι επίσημοι στόλοι τους και πολέμησαν για το χατίρι μας, θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή των ανδρών τους. Έκτοτε ξεκινά μια ιστορία παραπόνων. Δεν μας φέρθηκαν όπως θα περιμέναμε, κάποιοι τουλάχιστον από εμάς. Ας αναλογισθούμε όμως ότι κανένα κράτος δεν ενεργεί ενάντια στα συμφέροντά του και είναι παράλογο να φανταζόμαστε ότι θα το κάνει. Αμέσως μετά την απελευθέρωσή μας κυριάρχησαν στον τόπο μας τρία κόμματα, το Αγγλικό, Γαλλικό, Ρωσικό. Διαμέσου τους προσπαθούσαν οι μεγάλες δυνάμεις να μας “προστατέψουν”, δηλαδή να κάνουμε ό,τι καθεμιά για τον εαυτό της ήθελε.
Ρωσία. Περιμέναμε βοήθεια από το ομόδοξο “ξανθό γένος”. Έκανε ρωσοτουρκικό πόλεμο και μας ξεσήκωσε ο А. Орло́в το 1770. Στα χέρια Ελλήνων ναυτικών βρισκόταν σε μεγάλο βαθμό ο Οθωμανικός στόλος είτε επίσημος είτε πειρατικός. Η εξέγερσή μας βοηθούσε με αντιπερισπασμό τους Ρώσους. Κάποια στιγμή ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος έληξε και η Ρωσία μας άφησε έρμαιο στις εκδικητικές σφαγές του δυνάστη μας. Αργότερα, άλλος ρωσοτουρκικός πόλεμος έληξε στη συμφωνία του Αγίου Στεφάνου. Όχι μόνο μας αγνόησε, αλλά και καθυπεροχήν Ελληνικές περιοχές τις εκχώρησε στους Βουλγάρους. Βέβαια, να θυμόμαστε πως κι εμείς, ενώ ποτέ δεν εισβάλαμε στην Αγγλία ή στη Γαλλία, στείλαμε εκστρατευτικό σώμα στη Ρωσία (Κριμαία), αμέσως μετά τη λήξη του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου. Ο Ν. Πλαστήρας, κατάφερε να φέρει πίσω τον Ελληνικό στρατό, αλλά η περιοχή που κατοικούνταν από Έλληνες αφανίσθηκε, καθώς το καθεστώς τούς σκόρπισε να χαθούν στην αχανή χώρα. Στον εμφύλιο πόλεμο, η Ρωσία άφησε να συνεχίζεται η βαθιά αιματηρή σύρραξη μεταξύ μας. Δεν βοήθησε άμεσα τη φιλορωσική μερίδα, εκτός από μικρή σχετικά βοήθεια διαμέσου των δορυφόρων της. Όμως, ενώ μπορούσε να την σταματήσει συμβάλλοντας σε μια έντιμη συνθηκολόγηση, επωφελήθηκε από τη συνέχισή της, καθώς διαμήνυε έτσι στους δυτικούς συμμάχους: “Κάντε ό,τι θέλετε στη σφαίρα επιρροής σας και μην ανακατεύεστε σε ό,τι κάνομε εμείς στη δική μας σφαίρα επιρροής”. Έτσι, ανενόχλητη συμπεριφέρθηκε βάναυσα στις δορυφόρες της.
Αγγλία. Ο Άγγλος νικητής, ο Κόδριγκτον, τιμωρήθηκε από το κράτος του για την πράξη του. Στη συνέχεια, συνέχιστηκε η επιρροή στην πολιτική μας, ίσως διότι είμαστε μια όχι ευκαταφρόνητη ναυτική δύναμη και η Βρετανία, αδιαμφισβήτητη θαλασσοκράτειρα, εύρισκε τρόπο να μας διαφεντεύει. Σε κάποια φάση, μας δώρισε χωρίς άμεσο αντάλλαγμα, τα Επτάνησα. Υπήρξαμε στο ίδιο στρατόπεδο στη διάρκεια των δύο Παγκόσμιων πολέμων. Και μετά; Όχι μόνο δεν μας έδωσε την Κύπρο που κατοικούνταν από Ελληνικό πληθυσμό κατά 82%, αλλά και πολέμησε άγρια ενάντια στην ανεξαρτησία και αυτοδιάθεσή της, διατηρώντας ακόμη σήμερα βάσεις εκεί. Ως εγγυήτρια δύναμη έκανε την πάπια όταν οι Τούρκοι εισέβαλαν στο νησί. Είχαμε βέβαια τις δικές μας ευθύνες, αλλά δεν τις συζητώ τώρα. Στη διάρκεια της ξένης κατοχής στην Ελλάδα έστελναν οπλισμό στα αντιστασιακά σώματα, που ήταν τότε κατεξοχήν αριστερά. Αμέσως μετά, όμως, στήριξαν τους συνεργάτες των κατακτητών για να τα χτυπήσουν. Έστειλαν περί τους 100 000 άνδρες, αφού είχε φύγει και ο τελευταίος Γερμανός από την Ελλάδα, δηλαδή δεν μας ελευθέρωσαν. Έτσι, Βρετανικά όπλα και από τις δύο πλευρές σκότωναν Έλληνες και από τις δύο πλευρές. Τελικά, μη αντέχοντας το κόστος, παρέδωσαν τη σκυτάλη στους Αμερικανούς που ορίζουν έκτοτε την Ελλάδα σύμφωνα με τα δικά τους συμφέροντα, όχι τα δικά μας, αν δεν συμπίπτουν με εκείνων.
Γαλλία. Πέρα από το Ναβαρίνο, βρεθήκαμε πάντα στο ίδιο νικηφόρο στρατόπεδο μαζί τους στους δύο Παγκόσμιους πολέμους. Είχαν τη μικρότερη ίσως επίδραση πάνω στην τύχη μας, Ήταν ίσως και η λιγότερο ισχυρή από τις χώρες που προανέφερα. Τελευταία, όταν έχει αναζωπυρωθεί η αντιπαλότητά μας με τους Τούρκους, είναι η χώρα που περισσότερο από όλες μας έχει συμπαρασταθεί. Για τα δικά της συμφέροντα βέβαια, αλλά ας μην περιμένουμε πως κάποιος ξένος θα θυσιασθεί για τα δικά μας, όχι τα δικά του, συμφέροντα. Αυτό το έκαναν πρόσωπα, όπως ο Lord Byron και πολλοί άλλοι, αλλά ας μην το προσδοκούμε από κρατικούς μηχανισμούς.
Η ευγνωμοσύνη μου στα τρία κράτη που ανέφερα είναι υπαρξιακή. Αισθάνομαι ευγνωμοσύνη στους γονείς μου, στους οποίους οφείλω την ύπαρξή μου, ακόμη κι αν αργότερα δεν μου φερθούν όπως θα προσδοκούσα.
Η ευγνωμοσύνη που χρωστάμε στους Αμερικανούς δεν είναι υπαρξιακή. Όμως τους οφείλομε το παγκόσμιο χρέος για το ότι, στο μεγαλύτερο μέρος της, την πρωτοφανή καλοζωία που υπάρχει στον πλανήτη μας (βελτίωση στους δείκτες πείνας, φτώχειας, αναλφαβητισμού, παιδικής θνησιμότητας, προσδόκιμου επιβίωσης) την οφείλομε πρώτιστα στην Αμερικανική τεχνολογία. Από την άλλη, σε καθαρά εθνικό επίπεδο, ο δημοκρατικά (όση δημοκρατία υπάρχει με κόμματα εκτός νόμου) εκλεγμένος πρωθυπουργός μας δέχθηκε “…αι ένοπλοι δυνάμεις της Αμερικής και το υπό τον έλεγχόν των υλικόν να δύνανται να εισέρχωνται, εξέρχωνται, κυκλοφορούν, υπερίπτανται ελευθέρως εν Ελλάδι και εις τα χωρικά της ύδατα…”. Παρόμοιο ήταν το αίτημα στο δικτάτορά μας, όταν του το είχε θέσει μια άλλη δύναμη και εκείνος είχε απαντήσει τότε το μεγαλειώδες ΟΧΙ. Έκτοτε η Αμερική διατηρεί βάσεις στην Ελλάδα που σε ένα μεγάλο πόλεμο θα αποτελούν στρατηγικό στόχο του αντιπάλου, αλλά δεν θα πολεμήσουν αν εμείς απειληθούμε από οποιονδήποτε, αν αυτός θεωρείται στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ. Δεν δίστασαν να ανεχθούν (ή και υπέθαλψαν) την ωμή κατάλυση των όποιων ελευθεριών μας και την εισβολή των Τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο, με μοναδικό κριτήριο να μην εξασθενήσει η νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και όχι το διεθνές δίκαιο και οι συμμαχικές υποχρεώσεις τους απέναντί μας.
Δημήτρης Α. Σιδερής 