ΜΗΤΡΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΑΤΡΩΑ ΓΗ

Δημήτρης Α, Σιδερής, ομ. Καθηγητής καρδιολογίας, dimitrissideris.wordpress.com

Ηπειρωτικός Αγών,12 Σεπτεμβρίου 2020

Από την ένωση ενός πατρικού σπερματοζωαρίου με ένα μητρικό ωάριο προέκυψε το αισθητό Εγώ μας. Με τη γέννηση δημιουργήθηκε το νοητό Εγώ, καθώς τα αισθητήριά μας άρχισαν να ξεχωρίζουν το σταθερό, μέσα μας, κόσμο, από το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον μας. Στη συνέχεια έγινε η ένταξή μας στη κοινωνία, δημιουργήθηκε το κοινωνικό Εγώ μας. Ο βιολογικός δεσμός της μητέρας με τα τέκνα της διαρκεί σε όλη τη βρεφική ηλικία, ουσιαστικά όσο διαρκεί ο θηλασμός. Οι άνθρωποι προχώρησαν από την τροφοσυλλογή στην τροφοπαραγωγή, με εκτροφή ζώων και καλλιέργεια της γης. Οι γεωργοί καθηλωμένοι αναγκαστικά σε ένα τόπο, οι βοσκοί ουσιαστικά νομάδες. Η αναπαραγωγή των χρήσιμων προϊόντων της προσέδωσε τεράστια αξία, καθώς, αφενός εξασφάλιζε τη διατροφή και επιβίωση των ιδιοκτητών τους και αφετέρου γινόταν αιτία βίας, από επιδρομείς που επιβουλεύονταν την περιουσία και τους υπερασπιστές της. Για να μη σκορπίσει το κεφάλαιο έπρεπε να υπάρχει αναγνωρισμένος κληρονόμος. Αρχικά ο πατέρας ήταν άγνωστος κι έτσι επικράτησε η μητριαρχία. Τη μητέρα όλοι την ήξεραν. Με την ανάπτυξη της βίας, οι άντρες, μυϊκά ισχυρότεροι από τις γυναίκες, ήταν και οι επιδρομείς και οι υπερασπιστές. Για να υπάρχουν γνωστοί απόγονοι έπρεπε η μητέρα των τέκνων τους να έχει ένα μόνον επιβήτορα. Μονογαμία των γυναικών και πατριαρχία. Τι διαφορετικό κληροδοτεί η μητέρα και τι ο πατέρας στα παιδιά τους; Η μητέρα τη γλώσσα και ο πατέρας τη γη.

Οι βάσεις της γλώσσας τίθενται στη βρεφική και νηπιακή ηλικία. Τότε επικρατεί πάνω στο παιδί σχεδόν απόλυτα η μητέρα. Και από αυτήν θα μάθει να μιλάει. Με την τροφοπαραγωγή και την ανάπτυξη της κοινωνίας, επικρατεί ο πατέρας και η κληρονομούμενη γη είναι πατρώα. Τα δύο αυτά, η μητρική γλώσσα και η πατρώα γη είναι ό,τι ιερότερο υπάρχει στον καθένα μας, αφού αποτελούν μέρος της ταυτότητάς μας, του νοητού Εγώ μας από τη μάνα μας και του κοινωνικού από τον πατέρα μας.

Αναρωτιέμαι τώρα, τι από τα ιερά μου έχω διατηρήσει στην όγδοη δεκαετία της ζωής μου; Συνεχίζω να χειρίζομαι ικανοποιητικά τη μητρική μου γλώσσα, καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη, καλλιεργημένη, ωστόσο, με τις (ανεπαρκείς) προσθήκες που πήρα στο σχολείο από τους απώτερους προγόνους μου. Είμαι περήφανος για τη μητρική μου γλώσσα, όσο περήφανος νιώθω για αυτό που είμαι. Ωστόσο, ντρέπομαι που δεν τη γράφω με το φυσικό τρόπο που είχαν οι παλιότεροι πρόγονοί μου, αποδίδοντας γραπτά τη φωνή της λαλιάς μου. Κι αυτό διότι θα έχω την καθολική σχεδόν κατακραυγή των συμπατριωτών μου με τους οποίος συνδιαλέγομαι. Αυτοί θεωρούν βαρβαρισμό το να εκφράζουν τη μητρική μας γλώσσα με τον απλούστερο δυνατό τρόπο, όπως έκαναν οι παλιοί πρόγονοί μας που μεγαλούργησαν. Ένα κείμενό μου με φωνητική γραφή δεν θα δημοσιευθεί. Από την πατρώα γη μου έχει μείνει ένα ερείπιο πατρικού σπιτιού. Ελάχιστα ίχνη πατρικής γης. Υπάρχει όμως η κοινωνική πατρώα γη, η πατρίδα όλων των Ελλήνων. Όπως εγώ, έτσι και όλοι εμείς την έχομε εγκαταλείψει. Οι ασχολίες μας είναι κυρίως παροχή υπηρεσιών ως δημόσιοι ή ιδιωτικοί υπάλληλοι, έχοντας εγκαταλείψει τις πρωτογενείς ασχολίες της παραγωγής από την πατρώα γη, της διατροφής μας. Ο πολλαπλά ευλογημένος τόπος μας έχει μετατραπεί σε ξερονήσια κι εγκαταλειμμένα πατρογονικά χωριά, ενώ όλοι ζούμε στις αντιπαραγωγικές, καταναλωτικές μεγαλουπόλεις. Ήδη, βιώνομε την ανεπάρκεια του συστήματος, καθώς η εγκαταλειμμένη πατρώα γη δεν μπορεί να μας συντηρήσει και οι νέοι μας φεύγουν σε άλλη γη για να επιβιώσουν. Παλιότερα, έφευγαν σαν ανειδίκευτοι εργάτες, τις τελευταίες δεκαετίες ιδίως ως εξαιρετικά ειδικευμένοι πάροχοι υπηρεσιών μετά από τεράστιους κόπους και θυσίες των ίδιων και των γονιών τους της δικιάς μου γενιάς.

Πώς έγινε τέτοια εκφύλιση του λαού μας, που κάποτε θυσίαζε τη ζωή του για την ελευθερία της πατρίδας, των παιδιών, των γυναικών, και των θηκών (τάφων) των προγόνων; Η Κίρκη της καλοζωΐας μας μάγεψε; Είναι ένας παράγοντας, ωστόσο, δεν νομίζω πως είναι ο κύριος. Η γενική αλλαγή τρόπου ζωής, χάρη στην τεχνολογία, έδωσε μεγαλύτερη αξία στην παροχή υπηρεσιών παρά στην παραγωγή αγαθών. Βέβαια, ο μετανάστης από το χωριό η το νησί στη μεγαλούπολη δεν ζούσε τώρα πολύ καλύτερα από όσο στην πατρώα γη. Οι γονείς του συνέχιζαν να του στέλνουν τα πεσκέσια, αυγά, λάδι, ελιές μέσα σε καλάθια. Ωστόσο, η τιμή των προϊόντων της γης κατέρρευσε συγκριτικά με το κόστος μεταφοράς τους στον τόπο της κατανάλωσης. Και η μεταφορά είναι παροχή υπηρεσίας. Εκτός αν…

Ειδικά στον τόπο μας, ο εμφύλιος πόλεμος έδιωξε άμεσα, βίαια, ή έμμεσα, οικονομικά, τους ενεργούς πολίτες από τον τόπο τους, για να μη γίνουν άκοντες υπηρέτες ή κατηγορούμενοι της μιας ή της άλλης ιδεολογίας που δεν προερχόταν από τους προγόνους τους. Δόθηκαν κίνητρα, δηλαδή δουλειές στις μεγάλες πόλεις.

Κι η φυσική, λογική, γραφή της μητρικής γλώσσας κυνηγήθηκε άγρια. Ως τη μεταπολίτευση η χρήση της μητρικής (δημοτικής) γλώσσας τιμωρούνταν, όπως με αδυναμία εισαγωγής σε ΑΕΙ ή της υποβολής μιας αίτησης. Με την αλλαγή συνθηκών, η μητρική μας γλώσσα στερήθηκε την κληρονομιά του θησαυρού της πανάρχαιης γλώσσας μας με τη μεγάλη υποβάθμιση της διδασκαλίας της και ακόμη με την ντροπιαστική μεταγραφή των αριστουργημάτων της προηγούμενης γενιάς (π.χ. Παπαδιαμάντης) στην τρέχουσα δημοτική. Κι αυτή η στέρηση της γλώσσας από τις πηγές της δεν αντισταθμίστηκε με μια θαρραλέα επαναφορά της φωνητικής γραφής που συνδέθηκε τόσο έντονα στο παρελθόν με τη δημοκρατία. Στην κλασική αρχαιότητα, γραφή, φυσικά φωνητική, είχαν οι πόλεις με δημοκρατία και ολιγαρχία (Αθήνα, Σπάρτη και λοιπές πολιτείες). Γραφή δεν είχαν τα βασίλεια (Μακεδόνες, πλην των αρχόντων βέβαια). Στην Ελληνιστική περίοδο εμφανίσθηκε η μη φωνητική γραφή, όταν πια ο λαός έπρεπε μεν να μπορεί να διαβάζει τους νόμους, αλλά δεν χρειαζόταν να διατυπώνει γραπτά τη βούλησή του. Κι αυτή η στάση επικρατεί ως σήμερα.Η αναγκαστική εκφύλισή μας ώθησε σε μια μιμητική και συγκρουσιακή στάση, αντί της δημιουργικής συμπληρωματικής. Μιμούμαστε εκείνους που ακολουθώντας τη δική τους παράδοση αναδείχθηκαν, ενώ η δική μας είναι διαφορετική. Και συγκρουόμαστε με όποιους αντιτίθενται στον εκσυγχρονισμό της παράδοσής μας με τους όρους που προανέφερα: Να ξαναγίνει ιερή η πατρώα γη, επανοικίζοντάς την και ξανακάνοντάς την παραγωγική και να ξαναστηριχθεί η μητρική μας γλώσσα καλλιεργώντας την με το θησαυρό της αρχαίας πρόγονής της και στηρίζοντάς την με τη λογική φωνητική γραφή, τη μόνη πιστή υπηρέτριά της.