ΑΠΕΙΛΕΣ

Δημ. Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitris.sideris@gmail.com

Ηπειρωτικός Αγών, 25 Οκτωβρίου 2019

 

Αύγουστος 1940. Ένα επίσημο έγγραφο καλεί τον πατέρα μου να παρουσιαστεί στην Πάτρα “για μετεκπαίδευση στα νέα όπλα”. Είχε προηγηθεί ο τορπιλισμός της Έλλης. Από την πρώτη στιγμή του πολέμου η Πάτρα δέχεται βομβαρδισμούς από Ιταλικά αεροπλάνα. Ο πατέρας μου, ανθυπίατρος σε μια μονάδα τραυματιοφορέων ξεκινά με το τραίνο. Με κιμωλία ή δεν ξέρω τι άλλο στο τραίνο σημειώνονται οι σταθμοί: Πάτρα-Κόρινθος-Αθήνα-Τίρανα-Ρώμη! Ο ενθουσιασμός είναι ανείπωτος. Καθοδόν στο τραίνο συγκροτείται η μονάδα. Ο επικεφαλής της, σύμφωνα με τις οδηγίες, ανοίγει κάποια στιγμή – ίσως και λίγο πρόωρα – τον αυστηρά απόρρητο φάκελο που έδινε τις εντολές προς τα πού να πορευθούν: Τους κατεύθυνε προς τα βόρεια σύνορά μας! Ο ιατρός (μόνιμος λοχαγός δηλαδή) επικεφαλής γίνεται έξαλλος, αγνοεί τις διαταγές και κατευθύνει τη μονάδα προς τα βορειοδυτικά σύνορα, εκεί όπου διεξάγονταν ήδη επικές μάχες. Κάποια στιγμή, μεταφέροντας τραυματίες, η μονάδα του πατέρα μου βρέθηκε σε απόσταση λίγων εκατοντάδων μέτρων από τις γραμμές του εχθρού. Χαμένοι μέσα στο χιόνι, έκθετοι στις βολές των αντιπάλων, με ξηρά τροφή 2 ημερών για επιχείρηση 6 ημερών, οι τραυματιοφορείς μετέφεραν τραυματίες, μαζί με αυτούς και κάποιους τραυματίες αιχμαλώτους Ιταλούς χωρίς να γογγύξουν, χωρίς να διαμαρτυρηθούν για την ταλαιπωρία να μεταφέρουν εχθρούς.

Τα απομνημονεύματα του πατέρα μου μιλούν με βαρύ πένθος για το θάνατο του μεγάλου ηγέτη της εποχής που τόλμησε να πει Όχι στην ιταμότητα του εχθρού. Σπουδαίο στρατηγικό μυαλό όντως ο Ιωάννης Μεταξάς. Όμως, στην κρίσιμη εκείνη περίοδο, δεν δέχθηκε το αίτημα των κρατούμενων κομμουνιστών να μεταφερθούν στο μέτωπο για να πολεμήσουν. Οι διάδοχοί του τους παρέδωσαν στους Γερμανούς για τα περαιτέρω. Από τις περιγραφές του πατέρα μου διαφαίνεται πως δεν είμαστε ικανοποιητικά προετοιμασμένοι, αφού η προσοχή μας στρεφόταν προς τη βόρεια απειλή, τους παραδοσιακούς εχθρούς από τους Βαλκανικούς πολέμους, τους Βουλγάρους, ενώ η πραγματική απειλή προερχόταν από τους πολιτικά ομoϊδεάτες Ιταλούς.  Ο λαός και ο στρατός, αντίθετα,  είχαν το υψηλότερο δυνατό φρόνημα και το σωστό ένστικτο, σε σημείο να αγνοούν διαταγές για το ολοφάνερο συμφέρον της πατρίδας.

Σήμερα υπάρχει απειλή; Και από πού; Ούτε πολιτικός ούτε στρατιωτικός είμαι. Ενδεχομένως διαθέτω όμως κοινό νου – ακόμη κι αυτό δεν είναι βέβαιο – οπωσδήποτε όμως ενδιαφέρομαι για την πατρίδα μου. Και βλέπω να ξεσηκώνουν κάποιοι τον κόσμο για “απειλές” από το Βορρά, και μάλιστα από κει που ποτέ δεν έχομε δεχθεί επίθεση και όπου υπάρχει ένα κρατίδιο χωρίς την παραμικρή επιχειρησιακή ικανότητα συγκριτικά με τη δική μας. Και βλέπω καθημερινά να παραβιάζονται τα σύνορά μας σε αέρα και θάλασσα από στρατιωτικές μονάδες από την Ανατολή. Παράλληλα βλέπω τη διαχρονική ηγεσία που μας διαβεβαιώνει πως “όλα πάνε καλά και αν συμβεί το παραμικρό (λες και δεν συμβαίνει τώρα) θα τους τσακίσουμε, θα τους ισοπεδώσουμε”. Και ο λαός παρακολουθεί έντρομος. Υπάρχει και ο καθαρά πολιτικός εφησυχασμός, ότι αν συμβεί το παραμικρό, οι σύμμαχοι και οι εταίροι μας θα μας προστατεύσουν. Εμείς όμως ξέρομε πως οι σύμμαχοί μας είναι και σύμμαχοι των αντιπάλων μας. Είναι γεγονός ότι ποτέ δεν νικήσαμε την Τουρκία μόνοι μας. Πάντοτε με τη συμμαχία άλλων. Στην Επανάσταση  με τις προστάτιδες δυνάμεις στο Ναβαρίνο. Στους Βαλκανικούς πολέμους μαζί με τους υπόλοιπους γείτονές μας. Στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο με τους συμμάχους μας της Αντάντ. Δεν στηριζόμαστε σ΄ αυτούς. Χωρίς αυτούς θα είχαμε ενδεχομένως χαθεί, αλλά τον αγώνα τον κάναμε πρώτιστα εμείς. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις εμείς είμαστε που πολεμούσαμε και οι σύμμαχοι στα δίκαια αιτήματά μας έρχονταν σε επικουρία. Τώρα, στηριζόμαστε απόλυτα (ή σχεδόν απόλυτα) στους άλλους. Χωρίς να είμαι πολιτικός ή στρατιωτικός, μου φαίνεται παράλογο.

Όπως σε τόσους άλλους τομείς, συντηρούμε ένα λαϊκισμό. Αντί να μεριμνούμε για το συμφέρον της τάξης μας, φροντίζουμε τα μέλη που την αποτελούν. Σε πρόσφατο άρθρο (Π.Λασκαρίδης) διάβαζα διάφορα. Τρομακτική γραφειοκρατία για να αγορασθεί το παραμικρό στις ένοπλες δυνάμεις (μετά τη φοβία από τα σκάνδαλα επίορκων πολιτικών και στρατιωτικών σ΄ αυτές). Διατήρηση πλήθους στρατοπέδων σε άχρηστους τόπους απλώς για νοητική αδράνεια από την εποχή της τουρκοκρατίας, αλλά και για να μην μειωθούν πόροι τοπικά (να μη διαμαρτυρηθούν οι τοπικοί ψηφοφόροι) και να μην ενοχληθεί η βολή κάποιων στρατιωτικών και απομακρυνθούν από τα σπίτια τους. Χωρίς να είμαι στρατιωτικός, θα αισθανόμουν πιο ασφαλής, αν ο όγκος των δυνάμεών μας στάθμευε σε Κρήτη και Λήμνο μάλλον, παρά π.χ. στο Μεγάλο Πεύκο ή σε τόσα άλλα μέρη. Και χωρίς να είμαι πολιτικός, θα ένοιωθα καλύτερα αν τα χιλιάδες νησιά και βραχονησίδες που έχομε κατοικούνταν. Όσο άξενα ξερονήσια και αν είναι, τι εμποδίζει να οικισθούν με μεταμόρφωσή τους σε ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες (ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά, κυματογεννήτριες) και σε μονάδες θαλασσινής καλλιέργειας (ιχθυο- οστρακο- μαλακιο- καλλιέργειες) και (γιατί όχι;) σε τουριστικές μονάδες; Το να πρέπει να υπερασπιζόμαστε τόσης έκτασης παραλίες χωρίς να μας αποδίδουν το παραμικρό, μου φαίνεται εντελώς παράλογο. Εξάλλου, η παρουσία ανθρώπων, έστω και άοπλων σε αυτές τις περιοχές είναι ισχυρός αποτρεπτικός παράγοντας. Σε μια συνέντευξή του ο Ντεμιρέλ είπε για τα Ίμια: “Με ρώτησαν οι στρατιωτικοί: “να κάνουμε απόβαση;” Ρώτησα: “Είναι κανένας πάνω στα νησιά;” “Όχι!”  “Τότε κάνετε απόβαση””. Ένας βοσκός ή ένας ψαράς πάνω στα Ίμια, μόνος του, άοπλος, θα είχε αποσοβήσει τον ξένο στόλο, το δραματικό επεισόδιο. Καμιά χώρα δεν διακινδυνεύει διεθνώς στρατιωτική δραστηριότητα σε περιοχές με αποκλειστικά αμάχους σε καιρό ειρήνης.

Η ειρήνη με τη γείτονα είναι απαραίτητη. Απαιτεί όμως συμφωνία και όχι παραβιάσεις συμφωνιών, ακόμη και όταν αυτές είναι, ή κάποιος τις θεωρεί, άδικες. Συμφωνία σημαίνει αμοιβαίες υποχωρήσεις. Οι συμφωνίες αλλάζουν, αλλά η γειτνίαση λαών παραμένει, τουλάχιστον για πάρα πολλούς αιώνες. Στο μεταξύ όμως δεν μπορεί να ισχύει απλώς το δίκαιο του ισχυροτέρου. Ο ασθενέστερος οφείλει να είναι πανέτοιμος να αμυνθεί σε κάθε παρούσα και, κατά την άποψή του, άδικη, επίθεση του ισχυροτέρου, ώσπου να παρέμβει το διεθνές Δίκαιο, με την εκτελεστική εξουσία του και να βάλει τα πράγματα στη θέση τους. Και εξουσία έχει ποικιλοτρόπως η διεθνής κοινότητα, ακόμη και αν δεν διαθέτει την απαράμιλλη σοφία του Προέδρου μιας Υπερδύναμης.

Μου φαίνεται άβολο να κάνω τέτοιες σκέψεις στην επέτειο μιας μεγάλης μέρας για την πατρίδα μας. Τότε ο λαός, ακόμη και έχοντας υποστεί το πλήγμα του τορπιλισμού του καταδρομικού μας μέσα στο λιμάνι της Τήνου, ήταν γεμάτος ενθουσιασμό. Τώρα; Απλώς γιορτάζομε επετείους.