ΠΟΛΙΤΕΣ

Δημ. Α. Σιδερής, ομ. καθηγητής καρδιολογίας, dimitris.sideris@gmail.com

Ηπειρωτικός Αγών, 14 Ιουνίου 2019

Κράτος είναι μια οργανωμένη πολιτική οντότητα που κατέχει το μονοπώλιο της χρήσης νόμιμης εξουσίας σε μια καθορισμένη γεωγραφική περιοχή. Αυτό είναι το κράτος-έθνος, που το αποδέχομαι για όσο ισχύει, αν και ο πατριώτης μου Εμμ.Ροΐδης γράφει: “…οὐδ΄ ἀπέχει πολλοὺς αἰῶνας ἠ ἐποχὴ ὃπου οὒτε σύνορα, οὒτε ἐθνικά συμφέροντα, θέλουσι χωρίζει ἀπ΄ ἀλλήλων τοὺς ἀδελφωθέντaς ἀπογόνους του Ἀδάμ“. Το κράτος αποτελείται από τους πολίτες του. Στο ιδανικό κράτος, οι πολίτες μετέχουν όλοι εξίσου, εκ περιτροπής, στους δύο βασικούς πολιτικούς ρόλους, του άρχοντα και του αρχομένου. Αυτό γίνεται με κλήρωση, που ίσχυσε στις αρχαίες Αθήνες.

Πολίτες ήταν τότε μόνο περίπου 10% των κατοίκων. Δηλαδή, πολίτες δεν ήταν οι γυναίκες (50% των κατοίκων), τα παιδιά, οι δούλοι και οι μέτοικοι. Όλοι αυτοί ήταν υποχρεωμένοι να συμπεριφέρονται όπως αποφάσιζαν το 10% των κατοίκων της περιοχής. Σήμερα δούλοι δεν υπάρχουν και οι γυναίκες είναι πολίτες ισότιμες με τους άνδρες. Τα παιδιά; οι μέτοικοι (δηλαδή, πρόσφυγες και μετανάστες); Το πρώτο είναι να αποφασίσουμε ποιοι είναι λογικό να είναι πολίτες σε ένα σύγχρονο κράτος. Έχω δώσει αλλού έναν ορισμό για τον Έλληνα. Έλληνας είναι όποιος αισθάνεται Έλληνας και συμπεριφέρεται ως Έλληνας βουλητικά, γνωστικά και συναισθηματικά.

Βουλητικά σημαίνει ότι θέτει τη ζωή του στην υπηρεσία του κράτους του ολοκληρωτικά, στην περιορισμένη διάρκεια της θητείας του σε ειρήνη και κατά τις ανάγκες σε πόλεμο· επιπλέον συμβάλλει, ισότιμα με όλους τους συμπολίτες του στη διαμόρφωση των αποφάσεων του κράτους του. Αναλυτικότερα. Ως θητεία πρέπει να θεωρείται η τελική φάση της εθνικής εκπαίδευσης κάθε πολίτη και όχι μόνο το να κρατάει κάποιος ένα όπλο για να σκοτώνει εχθρούς. Προφανώς, θητεία πρέπει να υπηρετούν εξίσου και οι γυναίκες. Σήμερα ο πόλεμος δεν στηρίζεται πια στη μυϊκή ρώμη, όπου υπερέχουν βιολογικά οι άνδρες, επομένως μπορούν άριστα να μετέχουν και οι γυναίκες. Επιπλέον ο πόλεμος δεν διεξάγεται μόνο στο μέτωπο, αλλά και στις αστικές περιοχές όπου κατοικούν οι άμαχοι. Οι κύριοι βιολογικοί ρόλοι είναι δύο: ο έρωτας μεταξύ των μελών ενός ζεύγους στηριγμένος στην αμοιβαία ηδονική συνουσία και η στοργή μεταξύ μητέρας και παιδιού, στηριγμένη στον αμοιβαία ηδονικό θηλασμό. Η εξάρτηση του τέκνου από τη μητέρα είναι υποχρεωτική και για τα δύο μέλη ενδομήτρια, αλλά και, με κάποιες επιλογές, μετά τον τοκετό. Οι γυναίκες από αυτό το βιολογικό ρόλο είναι εξοικειωμένες με τη φροντίδα του σώματος εξαρτημένων ατόμων και, επομένως, είναι πιο ταιριαστοί γι΄ αυτές παρά για τους άνδρες οι ρόλοι νοσηλευτριών, επισκεπτριών, βρεφονηπιαγωγών, φροντιστών ηλικιωμένων, ρόλοι απαραίτητοι στην ειρήνη, αλλά προπάντων στον πόλεμο. Χωρίς, φυσικά, να αποκλείονται ρόλοι κατ΄ εξοχήν μάχιμοι για τις γυναίκες αν τους προτιμούν. Από την άλλη, δεν νοείται να μετέχει κάποιος στη λήψη αποφάσεων που οι συνέπειές τους δεν τον θίγουν. Επομένως, οι κατά τα άλλα Έλληνες μόνιμοι κάτοικοι του εξωτερικού δεν μπορούν να έχουν ίδια πολιτικά δικαιώματα με των εντόπιων πολιτών. Γνωστικά, υποστηρίζω ότι οι Έλληνες επικοινωνούν με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο με τους συνέλληνές τους. Αυτό σημαίνει ότι, για όλα τα είδη επικοινωνίας χρησιμοποιούν τη γλώσσα που έμαθαν από τη μάνα τους πριν πάνε στο σχολείο, εμπλουτισμένη όσο γίνεται με διδασκαλία της ανάγνωσης των γραπτών μνημείων των προγόνων (ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου). Από την άλλη, επικοινωνούν γραπτά με τον απλούστερο δυνατό τρόπο της φωνητικής γραφής, με την οποίαν αφήνουν μηνύματα και στους απογόνους τους. Το έθνος δεν αποτελείται μόνο από κατοίκους μιας περιοχής, αλλά και από τους προγόνους και απογόνους τους, αφού οι δεσμεύσεις που έχει αναλάβει το κράτος με άλλα κράτη ισχύουν παρά την παρέλευση γενεών ή την αλλαγή πολιτευμάτων. Αλλιώς, δεν είναι πια το ίδιο κράτος. Τέλος συναισθηματικά οι πολίτες είναι υπερήφανοι για την ταυτότητά τους, χωρίς να θεωρούν τους εαυτούς τους ανώτερους από άλλους λαούς, στους οποίους προσπαθούν να επιβληθούν ούτε κατώτερους υπακούοντάς τους και μιμούμενοί τους. Διεκδικώντας συνεπώς την τιμή που πρέπει για όσα έχουν κάνει οι πρόγονοί τους και κάνουν οι συγκαιρινοί τους. Παράλληλα όμως – συνήθως το ξεχνάμε – ντρέπονται για ό,τι επονείδιστο έχουν πράξει πρόγονοι και σύγχρονοι και είναι έτοιμοι να αποκαταστήσουν, αν γίνεται, ή αποζημιώσουν για τις άδικες ενέργειές τους. Χαίρονται όλοι και λυπούνται για κοινά θέματα: Αξία της Τέχνης.

Στην πράξη επομένως, θεωρώ ότι υπάρχουν δυνάμει και ενεργοί πολίτες. Δυνάμει πολίτης είναι όποιος γεννιέται στην καθορισμένη γεωγραφική περιοχή από οποιονδήποτε· όποιος γεννήθηκε από γονείς Έλληνες πολίτες, σε άλλη χώρα· οποιοσδήποτε Έλληνας πολίτης κατοικεί μόνιμα στο εξωτερικό· και οποιοσδήποτε μετανάστης ή πρόσφυγας έχει δηλώσει ότι το επιθυμεί, μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, π.χ. 12 έτη (μισή γενιά), με προϋποθέσεις, όπως επαρκή Ελληνική παιδεία (γλώσσα, ιστορία, γεωγραφία) και αποχή από κάθε παράνομη δραστηριότητα (λευκό ποινικό μητρώο). Όλοι οι δυνάμει πολίτες, γίνονται ενεργοί πολίτες, όταν υπηρετήσουν τη θητεία τους, όπως αναφέρθηκε. Οι κάτοικοι του εξωτερικού, χωρίς άλλη διαδικασία, όταν επανεγκατασταθούν στην πατρίδα τους. Κανένας δεν μπορεί να έχει συγχρόνως περισσότερες από μία κατοικίες (Αστικός Κώδικας).

Με τους παραπάνω όρους παρέχει η πολιτεία τις δυνατότητες στην ωρίμανση των πολιτών της, με σκοπό την ευδαιμονία, αλλά και τη διατήρηση της ενότητάς της. Η πολιτική ωρίμανση εξαρτάται βέβαια και από την ποιότητα του καθενός, τις φυσικές πνευματικές και νοητικές ικανότητες με τις οποίες γεννήθηκε. Ένας λαός σα σύνολο, όπως στο δημοψήφισμα ή ένα τυχαίο δείγμα του, όπως σε κληρωμένη βουλή και στα ορκωτά δικαστήρια αποτελείται από άτομα με μεγάλη ποικιλία βουλήσεων (προαιρέσεων και ορέξεων). Ακριβώς αυτή η μεγάλη ποικιλία των βουλήσεων αλληλεξουδετερώνεται στο σύνολο, με εξαίρεση εκείνες που είναι κοινές για όλους. Στην περίπτωση των εκλεγμένων αντιπροσώπων, κοινή για όλους βούληση είναι εκείνη που υπαγορεύεται αφενός από το κόμμα στο οποίο ανήκει καθένας και αφετέρου από την ειδική ομάδα των προσωπικών ψηφοφόρων τους (και εκείνων που επηρεάζουν τις ψήφους). Στην περίπτωση των κληρωμένων αντιπροσώπων η κοινή βούληση του κληρωμένου δείγματος συμπίπτει στα όρια του στατιστικού σφάλματος με την κοινή βούληση του συνόλου των πολιτών. Δεν είναι περίεργο επομένως ότι ο Αριστοτέλης αναγνωρίζει: «Διὰ  τοῦτο  καὶ  κρίνει  ἂμεινον  ὂχλος  πολλὰ  ἢ  εἷς  ὁστισοῦν». Και από τους πιο σύγχρονους δασκάλους, ο ιστορικός Κ.Παπαρρηγόπουλος διαπιστώνει: «…τὸ ἂδηλον εἶναι πολλάκις μυστηριῶδὲς τι προαίσθημα τῶν πολλῶν μᾶλλον ἢ ἐπιστημονική διάγνωσις τῶν ολίγων. Ὃθεν ὃλως ἂπορον δὲν εἶναι ὃτι τὸ πάλαι ὁ λαὸς ἀνεδείχθη σοφώτερος τῶν διδασκάλων αὐτοῦ».