ΑΝΑΓΚΗ ΝΕΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Αρθρο του Δημ.Α.Σιδερή, Ομ. Καθηγ.Καρδιολογίας

Σειρά κυβερνήσεων τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ανίκανη να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της χώρας μας, που έχουν γιγαντωθεί. Είναι απίθανο ότι όλοι οι πολιτικοί μας την τελευταία δεκαετία είναι ανίκανοι. Τα σταθερά αυξανόμενα ποσοστά αποχής στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις είναι ενδεικτικά. Αν ήταν ζήτημα προσώπων ή κομμάτων, θα αυξάνονταν τα ποσοστά της λευκής ψήφου. Η άρνηση ψήφου υποδηλώνει ότι το σύστημα είναι προβληματικό. Πολλοί συγγραφείς έχουν προχωρήσει στην αναζήτηση των αιτίων. Συνήθως καταλήγουν στο ότι φταίνε είτε οι πολιτικοί μας ή ο λαός που δεν έχει παιδεία και ωριμότητα αφού αυτούς εκλέγει. Επειδή όμως η παιδεία και η ωριμότητα αναπτύσσονται από την πολιτεία και τους πολιτικούς, η κατάληξη είναι φαύλος κύκλος. Η διέξοδος βρίσκεται προφανώς στην καθιέρωση ενός διαφορετικού συστήματος, που σημαντικό βήμα προς αυτό είναι ένα εντελώς διαφορετικό σύνταγμα. Μια πρόταση είναι να στηρίζεται στη δημοκρατική παράδοση των προγόνων μας, προφανώς χωρίς να είναι αντίγραφό της.

«ΛΕΓΩ Δ’ ΟΙΟΝ ΔΟΚΕΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΝ ΜΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΛΗΡΩΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΑΣ ΑΡΧΑΣ, ΤΟ Δ’ ΑΙΡΕΤΑΣ ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΟΝ» (Αριστοτέλης). Η ουσία της δημοκρατίας είναι η επιλογή των αρχόντων με κλήρο, ενώ της ολιγαρχίας με εκλογές. Ολιγαρχία ήταν η Ρωμαϊκή res publica, όπως και όλες οι σύγχρονες «δημοκρατίες» που οι ξένοι τις ονομάζουν ρεπούμπλικες (π.χ. République française). Ένα σύγχρονο δημοκρατικό σύνταγμα κατάλληλο για την Ελλάδα θα όφειλε, προτείνω, να έχει τους ακόλουθους σκοπούς:

Μεγιστοποίηση της λαϊκής κυριαρχίας. Εκπροσώπηση στη Βουλή τέτοια που να εξασφαλίζει τη μεγαλύτερη δυνατή ταύτιση της δημογραφίας της με εκείνη των πολιτών (ισοπολιτεία). Ελαχιστοποίηση του πελατειακού κράτους. Ελαχιστοποίηση της δυνατότητας λαϊκισμού και δημαγωγίας. Ελαχιστοποίηση ανεξέλεγκτων πολιτικών κρίσεων. Ελαχιστοποίηση δαπανών από την ανανέωση της βούλησης των πολιτών. Σαφή περιγραφή του κράτους (σύνορα). Ανεξιθρησκεία. Προώθηση της γλωσσικής επάρκειας των Ελλήνων με ευχερέστερη γραπτή έκφραση των σκέψεών τους (ισηγορία). Ενίσχυση της ανεξαρτησίας των τριών εξουσιών, εκτελεστικής, νομοθετικής, δικαιοσύνης (ισονομία).

Οι παραπάνω στόχοι στηρίζονται πρώτιστα στο πρώτο άρθρο του Συντάγματος, που οφείλει να διατυπωθεί απλά: «Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι δημοκρατία». Η βουλή, για να εκφράζει τη λαϊκή βούληση, οφείλει να αποτελείται από βουλευτές κληρωμένους από το σύνολο του λαού. Υπενθυμίζεται ότι οι εκπαιδευμένοι, έξω από την ειδικότητά τους, είναι τόσο αρμόδιοι να κρίνουν όσο και οι ανειδίκευτοι. Και η βουλή οφείλει να εκφράζει τη βούληση του λαού και τα μέλη τους να διαθέτουν απλώς κοινό νου. Η κλήρωση των βουλευτών καθιστά σχεδόν αδύνατη την πελατειακή σχέση. Οι κληρωτοί βουλευτές ψηφίζουν μεταξύ τους τον πρόεδρο, ενδεχομένως μεταξύ βουλευτών με συγκεκριμένες προδιαγραφές. Η συχνή (και ανέξοδη) ανανέωση της βουλής, π.χ. κατά το ένα τρίτο ετησίως, απομακρύνει την πιθανότητα ανεξέλεγκτων πολιτικών κρίσεων. Αντίθετα από τη βουλή, η κυβέρνηση οφείλει να απαρτίζεται από άτομα με γνώση και πείρα της πολιτικής, με άποψη που εκφράζεται από το κόμμα στο οποίο ανήκουν. Απαιτεί εκλογή. Η βουλή εκλέγει ποιους θεωρεί κατάλληλους για κυβέρνηση, επιλέγοντας κόμμα. Η δικαιοσύνη σε πολλά μέρη του κόσμου εξακολουθεί να αποδίδεται από κληρωτά μέλη (ενόρκους), με την ευθύνη νομικών (προέδρων, εισαγγελέων, συνηγόρων) οι οποίοι γνωρίζουν άριστα τη νομολογία, αλλά δεν είναι αυτοί που αποφασίζουν. Οι νομικοί αποφασίζουν για τον Πρόεδρο του Ανώτατου Δικαστηρίου όπου κρίνονται δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια οι αποφάσεις των δικαστηρίων. Για τον περιορισμό της πιθανότητας να εκτραπεί η δημοκρατία προς το λαϊκισμό/δημαγωγία, έχω προτείνει αλλού (Δημοκρατία, dimitrissideris.wordpress.com) την ύπαρξη ενός παράλληλου σώματος γερουσίας που τα μέλη της επιλέγονται ex officio ως τέως επικεφαλής των τριών εξουσιών (τέως πρωθυπουργοί, πρόεδροι βουλής, πρόεδροι Ανώτατου Δικαστηρίου). Ο τίτλος του τέως τους απαλλάσσει από τρέχουσες πιέσεις που μπορούν να επηρεάζουν τη γνώμη τους. Η γερουσία είναι υπεύθυνη να ψηφίζει νόμους πάνω σε θέματα με μακροπρόθεσμες συνέπειες (δικαιώματα μειονοτήτων, ελευθερία έκφρασης κλπ). Το όλο σύστημα συντονίζει πρόεδρος δημοκρατίας άμεσα εκλεγόμενος από το λαό.

Για τη διοίκηση της χώρας, οι Αθηναίοι είχαν επιλέξει κάθετο και οριζόντιο διαχωρισμό των πολιτών. Για τα σύγχρονα δεδομένα μας, ο κάθετος διαχωρισμός αντιστοιχεί σε κατανομή κατά περιφέρειες και δήμους. Σ΄ αυτούς τους οργανισμούς μπορούν να εκχωρηθούν σημαντικές πρωτοβουλίες. Καθώς ο κίνδυνος αποσχιστικών τάσεων δεν μπορεί να αποκλεισθεί, υπάρχει ανάγκη και για οριζόντιο διαχωρισμό της χώρας, σε πανελλήνια συνδικαλιστικά και επαγγελματικά σωματεία. Τα διοικητικά συμβούλια όλων αυτών των σωμάτων οφείλουν να είναι κληρωτά, με αιρετούς από αυτά τα σώματα τους επικεφαλής τους (περιφερειάρχες, δημάρχους, προέδρους συνδικαλιστικών και επαγγελματικών οργάνων), που οφείλουν να έχουν κάποιες προδιαγραφές.

Η ισηγορία των πολιτών οφείλει να είναι προφορική και γραπτή. Η δυνατότητα γραπτής επικοινωνίας στην αρχαιότητα εξασφαλίσθηκε με την επινόηση του Ελληνικού αλφαβήτου, που στηριζόταν στην αρχή ότι για κάθε προφερόμενο φθόγγο υπήρχε ένα μόνο γράμμα και κάθε γράμμα προφερόταν ως ένας μόνο φθόγγος. Η απλότητά του κατέστησε το σύνολο των Ελλήνων τον πρώτο εγγράμματο λαό. Με την εξέλιξη της γλώσσας στις χιλιετίες η απλή γραπτή απεικόνιση της γλώσσας χάθηκε και σήμερα υπάρχουν πολλαπλοί τρόποι να γραφούν κάποιοι φθόγγοι, έτσι που η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων είναι ανίκανοι να γράψουν ένα κείμενο χωρίς ορθογραφικό λάθος, διστάζοντας έτσι να παρουσιάζουν γραπτά τις απόψεις τους (Φωνητική γραφή, dimitrissideris.wordpress.com).  Ι χρίσι τις φονιτικίς γραφίς (όπος αφτί τι στιγμί) ίνε ανίκια σίμερα κε προκσενί έντονα αρνιτικά συνεσθίματα ος αιδία. Ι ανάγνοσί τις καθιστερί έναντι τις ιστορικίς, αλά δεν εμποδίζι τιν κατανόισι του κιμένου. Από τιν άλι σχεδόν το σίνολο τον μορφομένον Ελίνον αδινατούν να γράπσουν κίμενο μιας σελίδας χορίς ορθογραφικό λάθος. Ι αλαγί ορθογραφίας όστε να γίνι φονιτικί, θα επιτρέπσι σε όλους τους αποφίτους τις πρότις διμοτικού να εκφράζουν γραπτά τις απόπσις κε τι βούλισίς τους. Ι αποκατάστασι τις αρχίς του Ελινικού αλφαβίτου ίνε πιθανός απαρέτιτι για τιν ισιγορία.

Δημοσιεύθηκε στο http://www.neosyntagma.net