Τρίτη άποψη: ΠΡΟΓΟΝΟΚΤΟΝΟΙ

«Όταν εμείς χτίζαμε Παρθενώνες, οι άλλοι έτρωγαν βαλανίδια». Mας εξυψώνει το ηθικό. Kαι την ανοησία μας! Πόσο απόγονοι είμαστε εκείνων των μεγάλων προγόνων; Ο τόπος δεχόταν αείποτε και εξακολουθεί να δέχεται επήλυδες που αφομοιώνονται. Παράλληλα, πλήθος Ελλήνων φεύγουν διηθώντας γειτονικούς τόπους ή αποικώντας ξένους, όπου συνήθως χάνονται αφήνοντας όμως κι εκεί το σπέρμα του Ελληνισμού. Πρέπει να ξεχωρίσουμε εξαρχής δύο συναφείς έννοιες, που συγχέονται, καθώς οι ξένοι έχουν κοινή λέξη. Τις έννοιες του γένους και του έθνους (natio, nasco=γεννώ). Οι Έλληνες ανήκομε στο γένος (γενιά) του Έλληνα, γιου του Δευκαλίωνα, εγγονού του Προμηθέα. Το έθνος μας (έθος ή ήθος=συνήθεια) είναι ευρύτερο περιλαμβάνοντας όλους τους απογόνους του μεγάλου Πατριάρχη που έφερε γνώση και τέχνη, πολιτισμό, στους ανθρώπους. Στο ίδιο έθνος (αλλά άλλο γένος) ανήκουν Γραικοί, Μακεδόνες και άλλοι. Σήμερα είναι αδύνατο να ξέρουμε αν ανήκουμε στο γένος των Ελλήνων, αφού αδυνατούμε να εξετάσουμε το DNA τους. Όμως το έθνος μετράει. «… Ἓλληνας καλεῖσθαι τοὺς τῆς παιδεύσεως τῆς ἡμετέρας ἤ τοὺς τῆς κοινῆς φύσεως μετέχοντας» (Ισοκράτης). Στους Ολυμπιακούς αγώνες αγωνίσθηκε ως Έλληνας ο Αλέξανδρος του Περδίκκα. Έχομε λοιπόν την ίδια παιδεία με τους θεωρούμενους προγόνους μας;

Ξεχωρίζομε. Υψηλός πολιτισμός! Πολιτισμό όμως ανέπτυξαν και άλλοι λαοί που επιβιώνουν ως σήμερα, Κινέζοι, Ινδοί, Αιγύπτιοι, Εβραίοι κλπ. Ο πολιτισμός μας όμως έχει μοναδικότητες και πρωτιές.

Πρώτο, ξεπήδησε από τη Δημοκρατία. Η Δημοκρατία αναπτύχθηκε αποκλειστικά μόνο στους Έλληνες. Παράκμασε βαθμιαία για να πεθάνει με κομβικό σημείο το 338 π.Χ. (Χαιρώνεια). Οι νίκες κατά των Περσών της επέτρεψαν να ανθίσει. Ο πολιτισμός που ανέπτυξε απλώθηκε σε όλο τον κόσμο, χάρη στον Αλέξανδρο που κατάργησε τη Δημοκρατία – κι έκτοτε φθίνει διαρκώς. Η Δημοκρατία των προγόνων μας συνίστατο στο ότι η συντριπτική πλειονότητα των αρχόντων (>99%) ήταν κληρωτοί. «…Λέγω δ΄ οἷον δοκεῖ δημοκρατικὸν μὲν εἶναι τὸ κληρωτὰς εἶναι τὰς ἀρχὰς, τὸ δ΄ αἱρετὰς ὀλιγαρχικὸν» (Αριστοτέλης). Οι εκλογές αφορούσαν τους στρατηγούς (κυβέρνηση) και κάποιες σημαντικές, αλλά ελάχιστες, εξουσίες. Σήμερα, όταν η πρόοδος που έχει συντελεστεί απαιτεί πλήθος κοινωνικών ρόλων να υπηρετούνται από ειδικευμένους, θα έλεγα ότι η δημοκρατία οφείλει να χαρακτηρίζεται από κληρωτή κυρίως επιλογή για τις δύο από τις τρεις εξουσίες (βουλευτική και δικαστική), και αιρετή κυρίως για την τρίτη (εκτελεστική=κυβέρνηση). Η Δημοκρατία στηρίχθηκε στην ισοπολιτεία, ισονομία, και ισηγορία (ισότητα στη δυνατότητα επικοινωνίας). Χωρίς τη μία από τις τρεις ισότητες δεν μπορούν να αναπτυχθούν ικανοποιητικά οι άλλες. Η ισηγορία οφείλεται, μεταξύ άλλων, στην Ελληνική γλώσσα. Βέβαια όλοι οι άνθρωποι έχουν γλώσσα. Αναπτύσσουν δευτεροβάθμια εξαρτημένα αντανακλαστικά, επομένως μπορούν να αναγνωρίζουν λέξεις. Ζώντας σε κοινωνίες, ανταλλάσσουν λέξεις, τις μετατρέπουν σε έννοιες και οι έννοιες όλων, μέσα στη νόηση καθενός, συγκρίνονται και αποκτούν κοινό πλάτος και βάθος. Ο τόπος των Ελλήνων είναι μοναδικός. Πουθενά αλλού δεν υπάρχει τόση ποικιλία εδάφους σε τόσο στενό γεωγραφικό χώρο με υψηλά βουνά, πεδιάδες, νησιά κλπ. Η γεωγραφική ποικιλότητα ανάγκαζε να ασχολούνται οι κάτοικοι με ποικίλα επαγγέλματα (κτηνοτρόφοι, γεωργοί, ναυτικοί κλπ) που τους υποχρέωναν να αποκτήσουν διαφορετικές συνήθειες. Κι αυτές, χάρη στη γειτνίαση και την κοινή γλώσσα, ανταλλάσσονταν μεταξύ τους. Ο μοναδικός αυτός γεωγραφικός χώρος βρισκόταν στο σταυροδρόμι των τριών γνωστών ηπείρων. Έτσι τα έθιμα των Ελλήνων διασταυρώνονταν με όλου του γνωστού τότε κόσμου. Αυτά επέτρεψαν οι Ελληνικές λέξεις να αντιστοιχούν σε έννοιες με μοναδικό βάθος και πλάτος.

Δεύτερο. Ξαφνικά, τον καιρό του Σύρου έπηλυ Κάδμου, επινοήσαμε το αλφάβητο. Εμείς πρώτοι. Για κάθε προφερόμενο φθόγγο είχαμε ένα και μόνο γραπτό σύμβολο και κάθε γραπτό σύμβολο το προφέραμε με ένα και μόνο τρόπο. Το αλφάβητο που έφεραν οι Φοίνικες δεν είχε φωνήεντα. Η γραφή με ιδεογράμματα (ιερογλυφικά, κλπ) μπορούσε να διαβάζεται από ποικιλόγλωσσους ανθρώπους, αλλά ήταν τόσο τεράστιο το πλήθος των γραπτών συμβόλων που ήταν αδύνατο να κατακτηθεί. Η απλούστευση της γραφής επέτρεψε να είναι εγγράμματοι όλοι οι Έλληνες κι έτσι να μπορούν να διαβάζουν τους νόμους και να τους προτείνουν όλοι (ισηγορία). Κι εμείς, περήφανοι απόγονοι των σοφών προγόνων, τι κάναμε μ΄ αυτή την κληρονομιά μας;

Μετά το θάνατό της δημοκρατίας, εισαγάγαμε την ολιγαρχία (ρεπούμπλικα) των δυτικών «πολιτισμένων» λαών, η οποία καταγόταν από τη Ρωμαϊκή Res publica. Τη βαφτίσαμε δημοκρατία, δημιουργώντας σύγχυση. Το πρόβλημα λύνεται πολύ απλά. Αρκεί να αλλάξουμε το πρώτο άρθρο του Συντάγματός μας (με δημοψήφισμα), ώστε να γράφει: «Το πολίτευμα της Ελλάδας είναι Δημοκρατία». Φυσικά, ολόκληρο το Σύνταγμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, οφείλει να είναι απόλυτα συνεπές προς αυτό το άρθρο, στις αρχές που διατυπώθηκαν παραπάνω.

Η γλώσσα μεταφέρεται αβίαστα από τη μάννα στα παιδιά. Η αβίαστη, κατά τις ανάγκες, εξέλιξη της γλώσσας συμπληρώνεται στην αρχή από το λοιπό περιβάλλον των παιδιών και το σχολείο και με διάβασμα της λογοτεχνίας στη συνέχεια. Το διάβασμα προϋποθέτει γνώση ανάγνωσης που δεν γίνεται αβίαστα, αλλά με τη «βέργα» του δασκάλου. Έτσι, η γλώσσα μένει ζωντανή και, ως ζώσα, εξελίσσεται συνεχώς. Η λατινική, σημαντική γλώσσα, μένει σταθερή, διότι είναι νεκρή. Όσο υπήρχε δημοκρατία, όταν άρχισαν οι Αρχαίοι να προφέρουν το «ποιέομεν» «ποιούμεν», έγραψαν «ποιούμεν» Μετά το θάνατό της, συνέχισε να εξελίσσεται η γλώσσα, αλλά η γραφή έμεινε καθηλωμένη στο παρελθόν της. Όταν το «αίμα» άρχισε να προφέρεται «έμα», συνέχισαν να το γράφουν «αίμα». Στις χιλιετίες που πέρασαν παρεμβλήθηκαν πλήθος προσκόμματα στην αβίαστη εξέλιξη της γλώσσας, κάποτε αιματηρά, ώσπου πριν από 4 δεκαετίες καθιερώθηκε επίσημα η δημοτική, χωρίς απλούστευση της ορθογραφίας. Το λάθος της υπερβολής, συχνό στις επαναστατικές αλλαγές, ήταν η παραμέληση της αρχαίας γλώσσας. Η αποκατάσταση της φυσικής, προγονικής, σχέσης γραφής με τη γλώσσα δεν επιτεύχθηκε ποτέ (με σπάνιες εξαιρέσεις του Βηλαρά κλπ) και η πρόταση για κάτι τέτοιο βγάζει αγκάθια. Η πρόταση είναι απλή και πάλι. Παράλληλα: α) εισαγωγή στη μάθηση της παραδοσιακής γλώσσας (αρχίζοντας από Παπαδιαμάντη και φθάνοντας ως τον Όμηρο) ήδη από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού σε όλη την υποχρεωτική εκπαίδευση. β) Καθιέρωση φωνητικής γραφής, όπος ίχαν ι αρχέι πρόγονί μας, για όλες τις ιπόλιπες χρίσις τις γλόσας μας. Έτσι διεφκολίνετε ακόμι κε για αποφίτους τις 1^ις διμοτικού ι ισιγορία, απαρέτιτι για τι διμοκρατία, που ίνε, πιστέβο ο μόνος τρόπος για να κσεφίγουμε από τι θανάσιμι θέσι όπου βρισκόμαστε σίμερα. Ιοθέτισι του β) χορίς το α) οδιγί τι γλόσα μας σε πτόχεφσι. Ιοθέτισι του α) με παράλιπσι του β) μας ρίχνι στο λάκο τον θαμένον προγόνον μας.

Ηπειρωτικός Αγών 23 Δεκεμβρίου  2016

Δημ. Α. Σιδερής